ศิลปวัฒนธรรม – NECTEC : National Electronics and Computer Technology Center

เนคเทค สวทช. จับมือยูเนสโก นำ “นวนุรักษ์” สร้างคลังข้อมูลออนไลน์ จัดเก็บ สืบสาน เพื่อสร้างสรรค์สำหรับคนทำงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรมไทย

Sasiwipar Hasuk — Sat, 02 Apr 2022 00:00:19 +0000

2 เมษายน 2565 กรุงเทพมหานคร – เนื่องในวัน “อนุรักษ์มรดกไทย” กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โดยศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) ร่วมกับองค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ประกาศความร่วมมือในการอนุรักษ์สืบสานสถาปัตยกรรมไทย ด้วยการใช้ “นวนุรักษ์แพลตฟอร์ม” เป็นเครื่องมือให้นักอนุรักษ์สามารถบริหารจัดการคลังข้อมูลวัฒนธรรม เพื่อร่วมขับเคลื่อนการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมสนับสนุนการดำเนินงานตามแนวคิด BCG Model สู่การพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์ โดยส่งเสริมให้เกิดการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ ต่อยอดภูมิปัญญา นำไปสู่การสร้างโอกาส ยกระดับทักษะงานฝีมือช่างอนุรักษ์ให้สามารถสร้างสรรค์งานที่มีคุณค่า รวมถึงการสร้างเครือข่ายทางอาชีพสำหรับคนทำงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรมไทย

นวนุรักษ์ (NAVANURAK) หรือแพลตฟอร์มสำหรับบริหารจัดการและให้บริการข้อมูลวัฒนธรรมและความหลากหลายทางชีวภาพ ที่พัฒนาขึ้นโดยทีมนักวิจัยเนคเทค สวทช. เป็นระบบบริหารจัดการคลังข้อมูลวัฒนธรรมดิจิทัลที่จัดเก็บข้อมูลทั้งทางศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น และความหลากหลายทางชีวภาพ โดยเปิดให้ชุมชนหรือหน่วยงานสามารถจัดเก็บและเผยแพร่ข้อมูลทางวัฒนธรรมได้ด้วยตัวเอง ถือเป็นส่วนหนึ่งในการดำเนินงานเพื่อช่วยอนุรักษ์ข้อมูลมรดกทางวัฒนธรรมให้คงอยู่ได้อย่างยั่งยืน ในรูปแบบที่สามารถถ่ายทอดความรู้ และเข้าถึงได้สะดวกรวดเร็วมากยิ่งขึ้น พร้อมระบบสนับสนุนการจัดเก็บข้อมูลรองรับหลากหลายรูปแบบ สนับสนุนบริการข้อมูลแบบเปิด “Open Data” เพื่อให้เกิดการแบ่งปันแลกเปลี่ยนข้อมูลได้อย่างสะดวก และนำข้อมูลไปใช้งานต่อยอดเพื่อสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจ สร้างประโยชน์ในการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ สร้างอาชีพ ก่อให้เกิดรายได้ และการพัฒนาภายในชุมชนอย่างยั่งยืน

เนคเทค สวทช. และยูเนสโกเล็งเห็นว่า ข้อมูลเกี่ยวกับการอนุรักษ์แหล่งโบราณสถาน และอาคารสถานที่ที่เป็นประวัติศาสตร์ภายในประเทศไทยนั้นเป็นความรู้ที่จำเป็นต่อการทำงานบูรณปฏิสังขรณ์แหล่งมรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้ให้คงอยู่ต่อไป กระนั้น กลับมีอยู่จำนวนน้อย อยู่ในวงจำกัด กระจัดกระจายตามหน่วยงานต่าง ๆ และมีรูปแบบที่เข้าถึงได้ยาก จึงเป็นที่มาของการริเริ่มความร่วมมือระหว่าง 2 หน่วยงาน ในโครงการจัดการและเผยแพร่องค์ความรู้เพื่อคนทำงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรม ซึ่งได้รับการสนับสนุนโดยมูลนิธิเอสซีจี โครงการนี้มุ่งสืบสานและเก็บรักษาข้อมูลความรู้ทางด้านงานช่างฝีมือเพื่อสร้างความก้าวหน้าในวิชาชีพ ด้วยการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมสมัยใหม่มาช่วยยกระดับงานช่างอนุรักษ์ให้มีคุณภาพสูงขึ้นตั้งแต่ขั้นตอนการศึกษาแหล่ง โดยจะเริ่มดำเนินโครงการในปี พ.ศ. 2565 เป็นปีแรก

ภายใต้โครงการนี้ เนคเทค สวทช. จะให้ความร่วมมือกับยูเนสโก ด้วยการนำ “นวนุรักษ์แพลตฟอร์ม” มาประยุกต์ใช้สำหรับการจัดเก็บ และสร้างคลังความรู้เพื่อคนทำงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรม ร่วมถึงจะร่วมกัน

จัดกิจกรรมประกวดด้านการอนุรักษ์ต่าง ๆ อาทิ การประกวดผลงานอนุรักษ์อาคารประวัติศาสตร์ไม้ หรืองานฝีมือช่างไม้แบบดั้งเดิม โดยมีจุดประสงค์เพื่อสร้างการรับรู้ในวิชาชีพงานช่างอนุรักษ์ให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง และสร้างฐานบุคลากรที่จะเข้าร่วมเป็นเครือข่ายของสมาคมวิชาชีพช่างอนุรักษ์ในอนาคต ทั้งนี้ จะมีการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ให้ผู้สนใจได้ทราบ และเข้าร่วมกิจกรรมในโอกาสต่อไป

ทำความรู้จัก NAVANURAK : คลังข้อมูลวัฒนธรรมและความหลากหลายทางชีวภาพ

NAVANURAK : เทคโนโลยีเพื่อการอนุรักษ์

dtmd-saw — Tue, 13 Aug 2019 06:58:33 +0000

บทความ | ศุภรา พันธุ์ติยะ ภาพประกอบ | ศศิวิภา หาสุข

วัฒนธรรมดิจิทัล เป็นกระบวนการแปลงข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการเก็บรักษาศิลปะ วัฒนธรรม ให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัล ซึ่งข้อมูลจะถูกเก็บอย่างเป็นระบบและนำมาใช้ได้ง่าย โดยใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการจัดการองค์ความรู้ด้านวัฒนธรรมเพื่อการอนุรักษ์ เรียกเทคโนโลยีนี้ว่า “เทคโนโลยีเพื่อการอนุรักษ์” หรือ Preservation Technology เป็นเทคโนโลยีสำหรับการเก็บรักษาให้ข้อมูลทางวัฒนธรรม สามารถใช้เป็นหลักฐานสืบค้นทางประวัติศาสตร์ ชะลอการเสื่อมสภาพ และก่อเกิดการชำรุดเสียหายน้อยที่สุด ความเชี่ยวชาญของนักวิจัย โดยห้องปฏิบัติการวิจัยเทคโนโลยีภาษาและความหมายธรรมชาติ ใช้เทคโนโลยี Digital Preservation โดยการสกัดข้อมูลดิบที่ได้ในรูปแบบโครงสร้างเชิงความหมาย (Semantic Technology) เป็นเทคโนโลยีสำคัญในการบริหารจัดการคลังข้อมูลวัฒนธรรมผ่านองค์ความรู้ของชุมชนเครือข่ายที่เข้มแข็ง หน่วยงานที่มีศูนย์ข้อมูลกลางด้านวัฒนธรรม ที่เป็นฐานความรู้ด้านวัฒนธรรมโดยตรง เลือกการเข้าถึงข้อมูลทางวัฒนธรรมด้วยการจัดทำข้อมูลทางวัฒนธรรมให้เป็นรูปแบบที่น่าใช้งาน และง่ายต่อการเข้าถึง

จาก Digital Archive สู่ Platform

แรกเริ่ม เนคเทคได้จัดทำข้อมูลให้กับศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย สมัยนั้นทำเป็นแค่คลังข้อมูลดิจิทัล (Digital Archive) ไม่มีระบบบริหารจัดการ เป็นการทำเพื่อให้ผู้ใช้งานนำไปบริหารจัดการกันเอง และได้มีการจัดทำระบบให้กับผู้ใช้งานแต่ละหน่วยงานหรือส่วนบุคคล (Customize) มาสักระยะหนึ่ง “โครงการ Digitized Thailand” จึงได้เกิดขึ้น ทีมวิจัยได้ดำเนินการจัดทำระบบศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม หรือ m-Culture เป็นศูนย์กลางที่ให้ผู้ใช้จัดเก็บข้อมูลสื่อวัฒนธรรมที่มีอยู่ในรูปแบบข้อมูลดิจิทัลไว้ในที่เดียวกัน ทำระบบให้เป็นระเบียบสะดวกต่อการเข้าถึงข้อมูลและทำ Search Engine เพื่อการค้นหา เป็นโครงการที่เกิดจากความร่วมมือของกระทรวงวัฒนธรรม หน่วยงานที่เป็นฐานความรู้ด้านวัฒนธรรมโดยตรง ผลที่ได้จากการพัฒนาระบบศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรมนั้น ทำให้สามารถรวบรวมข้อมูลวัฒนธรรมได้เป็นจำนวนมาก ซึ่งถือได้ว่าเป็นคลังข้อมูลวัฒนธรรมขนาดใหญ่

บริหารข้อมูลวัฒนธรรมกันเอง

ทีมวิจัยและพัฒนาจึงพัฒนาระบบขึ้นมาเพราะมีผู้สนใจอยากใช้งาน อยากมีอัตลักษณ์เป็นของตัวเอง แต่ไม่มีงบ ไม่มีเทคโนโลยี ไม่มีคนช่วยดูหลาย ๆ เรื่อง ระบบพิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ มาช่วยให้การจัดเก็บเป็นเรื่องง่าย และยังช่วยให้เกิดการสร้างเครือข่ายทางวัฒนธรรม ซึ่งจะเป็นการนำระบบไปบริหารจัดการคลังข้อมูลวัฒนธรรมของตนเองและถ่ายทอดให้กับชุมชนและหน่วยงานได้โดยตรงเจ้าของข้อมูลวัฒนธรรมก็จะได้เว็บเพจที่ตนเองเป็นเจ้าของ สามารถจัดการข้อมูล การปรับเปลี่ยนแก้ไข และเลือกวิธีการจัดแสดงได้ด้วยตนเอง

แพล็ตฟอร์มนวนุรักษ์ www.navanurak.in.th

แพลตฟอร์ม “นวนุรักษ์”

นวนุรักษ์ หรือ แพลตฟอร์มคลังข้อมูลวัฒนธรรมเพื่อการอนุรักษ์มรดกไทย คือระบบบริหารจัดการคลังข้อมูลวัฒนธรรมดิจิทัลเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดเก็บข้อมูลอย่างมีระบบ โดยข้อมูลวัฒนธรรมที่จัดเก็บต้องสนับสนุนบริการข้อมูลในลักษณะโครงสร้างแบบเปิด “Open Data” เพื่อให้เกิดการแบ่งปันข้อมูล นำไปต่อยอดสร้างประโยชน์ มูลค่าเชิงเศรษฐกิจ การจัดเก็บข้อมูลจะใช้หลักมาตรฐานสากล ในกระบวนการทำงานของภัณฑารักษ์ ซึ่งจะทำให้ข้อมูลที่ถูกจัดเก็บมาสามารถนำไปเชื่อมต่อกับพิพิธภัณฑ์ต่าง ๆ ในโลกได้ คือมีมาตรฐาน มีความเข้ากันได้ ไม่ต้องปรับและสะดวกต่อการนำไปใช้งาน ซึ่งนักพัฒนาจะได้ประโยชน์สูงสุดในการนำไปต่อยอดโดยการใช้ API (Application Programming Interface) ที่มีแล้วไปพัฒนาต่อให้เกิดเป็นแอปพลิเคชันในหลายรูปแบบ กระตุ้นให้เกิดเศรษฐกิจการท่องเที่ยว การศึกษา หรือสาขาอื่นที่เกี่ยวข้องเพื่อนำไปสู่นวัตกรรมใหม่ ๆ เพราะเราเชื่อว่า “การสร้างแพลตฟอร์ม” จะทำให้คนได้รับประโยชน์และเกิดเป็นระบบนิเวศน์ที่ยั่งยืน ให้คนได้เข้ามาร่วมบริหารและมีสิทธิ์จัดการข้อมูลได้เอง เป็นเจ้าของข้อมูลตัวเอง เกิดชุมชนการสร้างเครือข่ายด้วยการแบ่งปันข้อมูล เนคเทคเปิดบริการการให้เข้าถึง แพลตฟอร์ม NAVANURAK แพลตฟอร์มดิจิทัลที่เปิดให้คุณสามารถสร้างคลังข้อมูลวัฒนธรรมได้แล้ววันนี้ ที่เว็บไซต์ https://www.navanurak.in.th