๑.
ความสำคัญและความเป็นมา
ปัจจุบันสถานการณ์โลกในยุคสงครามเย็นได้ยุติลงแล้ว
ภัยคุกคามด้วยกำลังทหารจากภายนอกประเทศมีแนวโน้มลดลง
การรุกรานด้วยกำลังทหารขนาดใหญ่จากภายนอกประเทศไม่น่าจะเกิดขึ้นใน ๑๐ ปีข้างหน้า
ในขณะที่ได้เกิดภัยคุกคามต่อชาติขึ้นในรูปแบบใหม่
ซึ่งเป็นการต่อสู้ด้านผลประโยชน์ของชาติ ในเรื่องทางเศรษฐกิจ ประเทศต่างๆ
ได้ให้ความสนใจผลประโยชน์ของชาติทางด้านนี้มากขึ้น นอกจากนี้ยังมีเรื่องยาเสพติด
แรงงาน/อาชญากรรมต่างชาติ และสาธารณภัย เป็นต้น บทบาทของกองทัพในการป้องกันประเทศ
และการรักษาความสงบเรียบร้อยจากการก่อความไม่สงบลดน้อยลง กองทัพจึงต้องปรับนโยบายและเปลี่ยนแปลงแนวความคิดทั้งด้านยุทธศาสตร์และยุทธวิธี
ให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน โดยให้ความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศ
และการช่วยเหลือประชาชนให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
เพื่อเป็นหลักประกันและรักษาไว้ซึ่งความมั่นคงของชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
เป็นที่พึ่งของประชาชน สร้างจิตสำนึกให้ประชาชนมีความสมัครสมานสามัคคี
และร่วมกันพัฒนาประเทศ
ซึ่งทุกอย่างจะสำเร็จได้โดยการดำเนินงานด้านกิจการพลเรือนเป็นหลัก
งานกิจการพลเรือนนั้น เป็นงานที่ละเอียดอ่อน มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาคน
พัฒนาสังคม และการพัฒนาประเทศ จำเป็นต้องมีวิธีการปฏิบัติที่เหมาะสม
โดยมีบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถ
และประสบการณ์เพียงพอที่จะสามารถนำพาสังคมไปสู่จุดมุ่งหมายที่ต้องการ
ดังนั้นงานด้านกิจการพลเรือน
จึงเป็นงานหลักที่สำคัญอย่างยิ่งในการดำเนินการเพื่อให้บรรลุภารกิจของกองทัพ
ในการเสริมสร้างความมั่นคงของชาติ กองทัพอากาศเป็นหน่วยงานหนึ่งของกองทัพ
ดังนั้นจึงเป็นหน้าที่อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่กองทัพอากาศจะต้องดำเนินงานกิจการพลเรือน
เพื่อสนับสนุนการป้องกันภัยอันอาจจะเกิดจากปัญหาที่จะกระทบต่อความมั่นคงของชาติที่ได้กล่าวในข้างต้น
หรือเมื่อเกิดแล้วก็ต้องสนับสนุนการบรรเทา แก้ไข และฟื้นฟูให้สู่สภาพปกติโดยเร็ว
โดยใช้กำลังพล เครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์ และยุทโธปกรณ์
รวมทั้งงบประมาณที่มีอยู่ดำเนินการทั้งปวง ตามขีดความสามารถ
๒. ความหมายของกิจการพลเรือน
กิจการพลเรือน หมายถึง
การดำเนินงานของทหารในเรื่องที่เกี่ยวกับปัจจัยทางด้านการเมือง การเศรษฐกิจ
สังคมจิตวิทยา วิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม
มุ่งเพื่อให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายพลเรือนและประชาชนร่วมให้การสนับสนุนกิจการทหาร
ทั้งในยามสงครามและในยามปกติได้ทันท่วงทีและมีประสิทธิภาพ
(ยามสงครามไม่กีดขวาง,ยามปกติร่วมพัฒนา)
๓. วัตถุประสงค์
วัตถุประสงค์ของงานกิจการพลเรือน คือ
การดำเนินงานที่มุ่งส่งเสริมสนับสนุนเพื่อให้บรรลุภารกิจของหน่วย
(ทั้งในด้านความมั่นคง และพัฒนาประเทศ) ดังนี้
๓.๑
ส่งเสริมและสนับสนุนการปฏิบัติงานของส่วนราชการพลเรือน
เพื่อความต่อเนื่องในการบริหารราชการแผ่นดิน
๓.๒
ดำเนินการต่อประชาชนและทรัพยากรในพื้นที่รับผิดชอบ เพื่อการป้องกันหรือ
ลดการกีดขวางการปฏิบัติการทางทหาร และเพื่อลดความเสียหายอันอาจเกิดจากการสู้รบ
๓.๓
ดำเนินการต่อเจ้าหน้าที่ฝ่ายพลเรือน ประชาชน และทรัพยากรในพื้นที่รับผิดชอบ
เพื่อการพัฒนาประเทศและรักษาสิ่งแวดล้อม
๓.๔ ดำเนินการเพื่อเป็นหลักประกันว่า
การปฏิบัติงานทั้งปวงของหน่วยสอดคล้องกับนโยบายทางการเมืองของประเทศ
และเป็นไปตามพันธะข้อผูกพันต่าง ๆ ทั้งตามกฎหมายภายในประเทศและกฎหมายระหว่างประเทศ
๔. ขอบเขตการดำเนินการ
ขอบเขตการดำเนินการด้านกิจการพลเรือน ประกอบด้วยกลุ่มงานหลัก ๘ ประการ
๔.๑ การปฏิบัติการด้านพลเรือน การปฏิบัติการด้านพลเรือน หมายถึง
การดำเนินงานของทหารในลักษณะเดียวกัน
หรือลักษณะที่เกี่ยวข้องกับงานในความรับผิดชอบของฝ่ายพลเรือน
เพื่อประสานให้การปฏิบัติงานของทหารและการปฏิบัติงานของฝ่ายพลเรือน
มีความสอดคล้องและเกื้อกูลซึ่งกันและกันในขอบเขตตามนโยบายของประเทศ
และพันธะข้อผูกพันต่าง ๆ ทั้งตามกฎหมายในประเทศ และกฎหมายระหว่างประเทศ
ในเรื่องที่เกี่ยวกับการเมือง/ปกครอง การเศรษฐกิจ การสังคมจิตวิทยา
วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม
๔.๒ การปฏิบัติการจิตวิทยา การปฏิบัติการจิตวิทยา หมายถึง
การดำเนินงานทางจิตวิทยาในรูปแบบต่าง ๆ ที่ได้วางแผนไว้และใช้กระทำโดยตรง
หรือทางอ้อมต่อกลุ่มชนเป้าหมาย ซึ่งอาจเป็นฝ่ายเดียวกัน ฝ่ายเป็นกลาง
หรือฝ่ายตรงข้าม เพื่อปรับปรุงพัฒนาความคิด อารมณ์ ทัศนคติและพฤติกรรม
ให้เป็นไปในทางที่เกื้อกูลต่อการบรรลุตามเป้าหมายของชาติ
โดยแยกออกเป็นการโฆษณาชวนเชื่อ และการต่อต้างการโฆษณาชวนเชื่อ
กระทำโดยการปฏิบัติการจิตวิทยา ซึ่งหมายรวมถึงการใช้สื่อและกิจกรรมสนับสนุน
๔.๓ การประชาสัมพันธ์ การประชาสัมพันธ์ หมายถึง การใช้เครื่องมือที่มีอยู่ทั้งปวง
เพื่อเผยแพร่ข่าวสารที่สำคัญและเป็นประโยชน์ไปสู่กลุ่มเป้าหมาย
เพื่อเสิรมสร้างความสัมพันธ์และความ เข้าใจอันดีระหว่างหน่วยงาน องค์การ สถาบัน
กับกลุ่มประชาชนที่เกี่ยวข้อง เพื่อหวังผล
ในความร่วมมือและการสนับสนุนจากประชาชนพลเรือน
๔.๔ การเสริมสร้างอุดมการณ์ในหน่วยทหาร
หมายถึง
การดำเนินการในรูปแบบต่าง ๆ อย่างเป็นระเบียบและต่อเนื่อง
เพื่อให้บุคคล/กลุ่มชนยอมรับและเชื่อมั่นในความคิดที่ถูกต้องและชอบธรรม
อันจะนำมาซึ่งประโยชน์สุขแก่ส่วนรวม และมีปณิธานมั่นคง
ที่จะปฏิบัติให้บรรลุในความคิดนั้น
๔.๕ การสนับสนุนการพัฒนาประเทศ การสนับสนุนการพัฒนาประเทศ หมายถึง
การดำเนินงานตามแผนงาน/โครงการต่าง ๆ ที่ทหารรับผิดชอบ
รวมทั้งสนับสนุนการดำเนินงานตามแผนงาน/โครงการของส่วนราชการและภาคเอกชน
โดยใช้เครื่องมืออุปกรณ์ และกำลังพลที่มีอยู่ภายในขอบเขตที่สามารถจะกระทำได้
เพื่อพัฒนาประเทศให้มีความมั่นคงทางด้านการเมือง เศรษฐกิจ สังคมจิตวิทยา
วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม
๔.๖ การดำเนินงานด้านกิจการพลเรือนในภาวะไม่ปกติ หมายถึง
การดำเนินงานด้านพลเรือนเกี่ยวกับการพิทักษ์พื้นที่ส่วนหลัง การอพยพประชาชน
การปกครองดินแดนที่ได้จากการยึดครองโดยประสานการปฏิบัติกับส่วนป้องกันภัยฝ่ายพลเรือน
๔.๗ การบรรเทาสาธารณภัย หมายถึง การป้องกัน บรรเทา และลดอันตราย
ที่เกิดขึ้นแก่ชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนแะของรัฐ อันเนื่องมาจากสาธารณภัย
ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติหรือมีผู้ทำให้เกิดขึ้น(ไม่รวมถึงภัยอันเกิดจากการสู้รบ
หรือภัยสงคราม) รวมทั้งการดำเนินการฟื้นฟูบูรณะให้คืนสู่สภาพปกติภายหลังที่เกิดภัย
๔.๘ การฝึกศึกษาด้านกิจการพลเรือน การฝึกศึกษาด้านกิจการพลเรือน หมายถึง
การส่งเสริมให้บุคลากรของหน่วยได้มีทักษะงานด้านกิจการพลเรือนเพิ่มมากขึ้น
สามารถนำความรู้ไปดำเนินการเผยแพร่ให้แก่กำลังพล
และประชาชนได้นำไปปฏิบัติเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้
๕. การดำเนินการ
เนื่องด้วยสถานการณ์ของโลกยุคหลังสงครามเย็น
ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงดุลย์อำนาจของโลกเสียใหม่ การล่มสลายของค่ายคอมมิวนิสต์
และการปรับตัวของประเทศในกลุ่มดังกล่าวไปสู่แนวทางการพัฒนาประเทศในทิศทางระบบทุนนิยม
อุดมการณ์ประชาธิปไตย ก่อให้เกิดผลกระทบกับสังคมไทยหลายด้าน เช่น
กรณีการรวมกลุ่มทางการค้าของประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาค
ย่อมทำให้เกิดอุปสรรคต่อการพัฒนาเศรษฐกิจไทย ลดความได้เปรียบเชิงเทียบลง เช่น
มีข้อกำหนดกฏเกณฑ์ทางการค้าเพิ่มมากขึ้น จำนวนผู้ผลิตสินค้ามากรายขึ้น เป็นต้น
การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวอาจจะไม่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงกับสังคมไทย
ถ้าหากไม่เกิดวิกฤตเศรษฐกิจตกต่ำขึ้นมาอีกปัจจัยหนึ่ง ดังนั้น
มายสุดท้ายไว้ให้ได้ รัฐบาลไทยจึงมีความจำเป็นต้องปรับเปลี่ยน
ทั้งยุทธศาสตร์ในการพัฒนาประเทศ
และทบทวนปรับปรุงประสิทธิภาพในการบริหารการพัฒนาเสียใหม่
ให้สามารถรองรับและแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ กองทัพไทย
ในฐานะกลไกหนึ่งของรัฐบาลที่จะต้องรักษาเอกราชและอธิปไตยของชาติ
จึงต้องปรับเปลี่ยนทั้งแนวคิด ยุทธศาสตร์และยุทธวิธี ให้สามารถดำรงจุดมุ่งหมายสุดท้ายไว้ให้ได้
แม้ว่าจะมีผลกระทบดังกล่าวขึ้นต้นเป็นข้อจำกัดก็ตาม
แต่กองทัพไทยก็จะต้องดำรงสถานภาพในฐานะองค์กรประกันความมั่นคงของชาติ ศาสนา
พระมหากษัตริย์
เป็นที่พึ่งของประชาชนและสร้างจิตสำนึกให้แก่ประชาชนมีความสมัครสมานสามัคคีร่วมกันพัฒนาประเทศภายใต้สภาวะเศรษฐกิจที่ตกต่ำ
ซึ่งทุกอย่างสำเร็จโดยการดำเนินงานในด้านกิจการพลเรือนเป็นหลัก ทั้งนี้
กองทัพได้กำหนดนโยบายการดำเนินงานด้านกิจการพลเรือนให้ทุกส่วนราชการยึดถือ
เป็นนโยบายสำคัญประการหนึ่ง งานด้านกิจการพลเรือนของกองทัพไทย
มีลักษณะเฉพาะและเป็นงานที่ถือว่าถูกสังเคราะห์มาจากการเปลี่ยนแปลงในสังคมไทยเอง
ซึ่งกิจการทหารของชาติอื่น ๆ จะมีปรัชญาแนวคิดและวิธีการที่แตกต่างกันออกไป
กล่าวคือ งานในด้านกิจการพลเรือนของไทย
เริ่มต้นในสมัยการต่อสู้กับพรรคคอมมิวนิสต์ที่ทำให้ฝ่ายทหารเปลี่ยนวิธีการวิเคราะห์สาเหตุแห่งปัญหาว่าภัยคุกคามนั้นมิใช่มีสาเหตุมาจากภายนอกแต่ประการเดียว
แต่มี พื้นฐานของปัญหามาจากภายในด้วย คือ
เป็นผลพวงความไม่เท่าเทียมของการพัฒนาประเทศ ความเหลื่อมล้ำในสังคม
ความไม่เท่าเทียมกันในการกระจายรายได้ระหว่างกลุ่มคนต่าง ๆ ในสังคม ดังนั้น
วิธีการแก้ปัญหาต้องจัดการพัฒนาภายในสังคม
ให้มีทิศทางพัฒนาไปสู่เป้าหมายที่ก่อให้เกิดความเท่าเทียมกัน เป็นต้น
หมายถึงในงานด้านกิจการพลเรือนของทหารไทย
มองเป้าหมายที่การดำเนินกิจกรรมการพัฒนาที่หวังผลสัมฤทธิ์ในระยะยาวมากกว่าการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าระยะสั้น
ดังเช่น ทหารประเทศอื่น ๆ นิยมทำกันที่เรียกว่า
การช่วยเหลือประชาชนซึ่งมักลงเอยด้วยการสงเคราะห์
หรือหยิบยื่นความช่วยเหลือระยะสั้นด้านวัตถุ
โดยละเลยการพัฒนาเพื่อให้ประชาชนช่วยตนเองได้พัฒนาคุณภาพชีวิตในระยะยาว
งานกิจการพลเรือนของทหารไทยจึงเป็นงานที่ละเอียดอ่อนมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง
ต่อการพัฒนาคนและการพัฒนาประเทศ จำเป็นจะต้องมีบุคลากรที่มีความสามารถ มีคุณภาพ
มีความรู้พอที่จะสามารถนำพาสังคมไปสู่จุดหมายที่ต้องการ
|