หนังสือสารคดีเท่าที่วางขายบนแผงหนังสือนั้นมีหลายประเภท ตามความสนใจของผู้อ่านที่แตกต่างกันไป คุณแม่บ้านอาจเลือกหนังสือประเภทตำราอาหาร การจัดบ้านและสวน การเย็บปักถักร้อย หรือ การตัดเสื้อ คุณพ่อบ้านก็จะสนใจเรื่องรถ กล้อง กอล์ฟ การท่องเที่ยว การเลี้ยงสัตว์ ฯลฯ ส่วนคุณลูกบ้านทั้งชายและหญิง ก็จะมีหนังสือประเภท เพลง เกมคอมพิวเตอร์ แฟชั่นแนวใหม่ ฯลฯ ไม่ว่าจะเป็นหนังสือประเภทใด สิ่งที่เราสังเกตได้คือ มีการใช้ภาษาอธิบาย ในการถ่ายทอดเรื่องราวเหล่านั้น
การอธิบายทำได้หลายลักษณะ ในที่นี้จะขอยกตัวอย่างการอธิบายจากหนังสือสารคดีสัตว์เลี้ยงสวยงาม ฉบับที่ ๔กุมภาพันธ์ ๒๕๔๕ หน้า ๗๗ และหน้า ๙๗
" ...ตะพาบหับ มีรูปร่างกลม กระดอง โค้งนูนสูงกว่าตะพาบน้ำอื่น ๆ ลักษณะพิเศษของตะพาบหับคือ ด้านท้อง มีแผ่นหนังปิดขาทั้ง ๔ ขา ซึ่งสามารถพับปิดได้สนิท..."
จากตัวอย่างนี้ได้แสดงการอธิบายถึงคุณลักษณะ ซึ่งหมายถึงการให้รายละเอียดในเรื่องรูปร่างหน้าตา ถิ่นอาศัย ขนาด ฯลฯ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจในรายละเอียดจนเห็นภาพตามได้
ตัวอย่างต่อไปนี้จะเป็นการอธิบายด้วยการกล่าวถึงสาเหตุและผลลัพธ์ที่สัมพันธ์กัน
"...ในยุคอียิปต์โบราณแมวได้รับการนับถือเช่นเดียวกับพระเจ้าและความตายคือโทษสถานเดียวสำหรับผู้ที่ฆ่าแมว ดังนั้นเมื่อแมวตายลงจึงถูกทำเป็นมัมมี่ดุจเดียวกับกษัตริย์..."
เมื่อเราอ่านหนังสือสารคดีแล้วสังเกตการใช้ภาษาจะพบว่าการอธิบายทำได้หลายวิธี แต่ถ้าอยากจะรู้ว่าเป็นการอธิบายหรือไม่ ก็ตรวจสอบดูจากการอ่านของตนเอง
สรุปว่า ถ้าอ่านแล้วได้ข้อเท็จจริงของเรื่อง ก็ ใช่เลย...ภาษาอธิบาย
|