การเพาะเล้ียงแมลงหวี่

ลักษณะทั่วไปของแมลง แมลงเป็นสัตว์มีขาเป็นข้อปล้องที่มีปริมาณมากที่สุดในโลก ในจำนวนนี้ ด้วงปีกแข็งมีอยู่มากที่สุดเกือบสามแสนชนิด และผีเสื้อมีมากกว่าหนึ่งแสนชนิด แมลงส่วนใหญ่อาศัยอยู่บนบก บางชนิดมีปีก สามารถบินได้อย่างดี และบางชนิดอาศัยอยู่ในน้ำ ร่างกายของแมลงแบ่งออกเป็น 3 ส่วนใหญ่ ๆ คือ หัว อก ท้อง ส่วนหัว (Head) ประกอบด้วยปล้อง 6 ปล้อง เชื่อมรวมกัน มีหนวดทำหน้าที่รับสัมผัส มีตาเดี่ยวและตารวมทำหน้าที่รับภาพ ด้านหน้าส่วนล่างมีปากใช้สำหรับจับและกินอาหาร ปากของแมลงมีหลายแบบ เช่น ปากกัด ปากเจาะดูด เป็นต้น ส่วนอก(Thorax) ประกอบด้วยปล้อง 6 ปล้อง และมีขา 3 คู่ ซึ่งเป็นลักษณะเด่น เฉพาะตัวของแมลงทั่วไป ขาของแมลงใช้สำหรับคลานหรือดีดตัวกระโดดไปมา แมลงบางชนิด มีปีก 2 คู่ ปีกคู่แรกมักมีลักษณะแข็ง หนา และคลุมปีกคู่หลังเอาไว้ ส่วนท้อง(Abdomen) ประกอบด้วยปล้องจำนวน 4-11 ปล้อง ส่วนมาก 10 ปล้องแรก มีลักษณะเหมือนกัน ด้านข้างของส่วนท้องมีรูหายใจ (Spiracle) ปล้องละ1 คู่ แมลงแต่ละกลุ่มมีการเจริญเติบโตของตัวอ่อนไปจนถึงตัวเต็มวัยหรือที่เรียกว่าเมตามอร์โฟซีส (Metamorphosis) หลายแบบด้วยกัน ได้แก่ 1. การเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบสมบูรณ์ (Complete Metamorphosis) โดยมีลำดับขั้น จากไข่ (egg)----> ตัวหนอน (Larva)---> ดักแด้ (Pupa)---> ตั้งแต่ (Adult) เช่น ด้วง ผีเสื้อ เป็นต้น 2. 2. การเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบไม่สมบูรณ์ (Incomplete metamorphosis) โดยผ่านการ เจริญ 3 ชั้น คือ ไข่ (egg)----> ตัวหนอน (Nymph)---> ตัวแก่ (Adult) ซึ่งตัวอ่อนหรือตัวหนอนที่ปีกออกมาจากไข่นั้นมีลักษณะคล้ายตัวเต็มวัย ยังไม่มีปีกและอาศัย อยู่ในน้ำ ตัวอย่างเช่น แมลงปอ ชีปะขาว เป็นต้น 3. การเปลี่ยนแปลงแบบค่อยเป็นค่อยไป (Gradual Metamorphosis) รูปร่างของตัว อ่อนที่พักออกจากไข่มีลักษณะคล้ายคลึงกับตัวเต็มวัยมาก แต่ขนาดเล็กว่า ไม่มีปีกและ อวัยวะสืบพันธุ์ และจะค่อยๆ เติบโตขึ้นจนเป็นตัวแก่ ตัวอย่างเช่น ตั้กแตน มวน เป็นต้น 4. การเปลี่ยนแปลงโดยไม่เปลี่ยนรูปร่าง (Ametabalous) ไข่ของแมลงกลุ่มนี้จะเจริญ เป็นตัวอ่อนที่เหมือนตัวเต็มวัยแต่มีขนาดเล็ก เช่น ตัวสามง่าม แมลงหางดีด เป็นต้น อาหารที่ใช้เพาะเลี้ยงแมลงหวี่ อาจเลือกใช้อาหารใดก็ได้ตามความเหมาะสม อาหารเพาะเลี้ยงมี 2 ประเภท อาหารเหลว : นมถั่วเหลือง อาหารแข็ง : เสนอไว้ 4 สูตร ตามตาราง ตาราง 1 แสดงส่วนผสมของสูตรอาหารแข็งต่าง ๆ ที่ใช้เพาะเลี้ยงแมลงหวี่ (*1 สูตรต่อ 100 กรัม)

วิธีเตรียม 1. สูตรกล้วย : เคี่ยววุ้นจนละลาย นำกล้วยที่บดละเอียดใส่แล้วคนให้เข้ากัน จากนั้นใส่สารกันเชื้อรา คนให้สารกันเชื้อรากระจายทั่วอาหาร แล้วยกลงแบ่งใส่ขวด อุดปากขวดด้วยสำลี 2. สูตรแป้งข้าวโพด : ละลายวุ้นกับน้ำเพียงเล็กน้อย พอวุ้นละลายเติมน้ำตาลจากนั้น ละลายแป้งข้าวโพดกับน้ำเย็นเทส่วนผสมลงในส่วนที่ต้ม คนจนส่วนผสมเข้ากันดีจากนั้นจึงเติมสารกันเชื้อรา คนให้สารกันเชื้อรากระจายทั่วอาหาร 3. สูตรแป้งข้าวโอ๊ต : ผสมน้ำตาล ข้าวโอ๊ต และน้ำเล็กน้อย ต้มจนละลายดี จากนั้น ละลายแป้งข้าวโพดกับน้ำเย็น ลงส่วนผสมลงปนกัน คนจนกระทั่ง เข้ากันดีจึงผสมสารกันเชื้อรา 4. สูตรแป้งสาลี : ละลายสารกันเชื้อรากับน้ำตาลต้มจนละลาย ละลายแป้งสาลีกับน้ำ เย็นและเทส่วนผสมเข้าด้วยกัน ต้มและคนจนละลายเป็น เนื้อเดียวกัน แมลงหวี่ (Drosophila sp.) Class : Insecta Order : Diptera Family : Drosophilidae ลักษณะทั่วไปของแมลงหวี่ เป็นแมลงที่มีขนาดเล็กมีปีกคู่หน้าเด่นชัดสำหรับบิน ปีกคู่ที่สองลดขนาดลงจนเป็นตุ่ม เล็กๆ ทำหน้าที่ในการทรงตัว บนปีกมีขนคล้ายผีเสื้อกลางคืน ไม่มีเส้นขวางปีก ยกเว้นโคน ปีก ลักษณะปีกเป็นแผ่นบาง ตัวเมียวางไข่ในอาหาร ตัวอ่อนกินยีสต์ที่เจริญในผลไม้ โดย ทั่วไปปากของแมลงหวี่จะเป็นปากชนิดดูดกินและเลีย ไข่ (egg) มีลักษณะเป็นสีขาวยาวประมาณ 0.5 mm. ด้านหลังแบนกว่าด้านท้องที่ ผิวเปลือกมีลักษณะเป็นรอยปกเหลี่ยมคล้ายรังผึ้งต่อกัน ด้านหัวมีหนวด (filament) คู่หนึ่ง สำหรับพยุงไข่ไม่ให้จมลงในอาหารเหลว ตัวหนอน (larva) หลังจากฟักออกจากไข่ ตัวหนอนจะลอกคราบ 2 ครั้ง ตัวหนอนที่ โตเต็มที่จะยาวประมาณ 4.5 mm. ระยะนี้ตัวหนอนจะกินอาหารจุมาก ลักษณะตัวหนอนจะ ใสเมื่อส่องด้วยกล้องจะมองเห็นสมอง (ganglion) ซึ่งอยู่ตอนบนด้านหัวและต่ำลงมาจะเป็น ต่อมน้ำลาย (Salivary gland) ส่วนต่อมสร้างเชื้อสืบพันธุ์ (gonads) จะอยู่ค่อนไปทางด้าน ท้ายของลำตัว ถ้าเป็นอัณฑะ (testis) จะมีขนาดใหญ่กว่ารังไข่ (Ovary) ซึ่งอาจจะใช้เป็น เครื่องแยกเพศแมลงหวี่ตั้งแต่ยังเป็นตัวหนอนได้ ดักแด้ (pupa) หนอนที่แก่เต็มที่จะคลานขึ้นไปหาที่แห้ง ๆ เพื่อเข้าดักแก้ สีของดักแด้ ระยะแรกมีสีจางจะค่อยเข้มขึ้นตามลำดับจนเป็นสีน้ำตาล เมื่อเป็นสภาพตัวแก่ที่สมบูรณ์แล้ว ก็จะทำลายผนังดักแด้ออกมา แมลงหวี่ที่ออกจากดักแด้ใหม่ ๆ จะมีสีซีด ลำตัวยาวและปีกยัง ไม่กาง ในระยะเพียงไม่กี่ชั่วโมงปีกจะกางออก ลำตัวหดสั้นเป็นปกติสีจะเข็มขึ้น เพศของแมลงหวี่ ตาราง 2 แสดงข้อแตกต่างลักษณะเพศผู้ เพศเมีย (ตัวเต็มวัย) ลักษณะ ตัวผู้ ตัวเมีย ขนาดตัวท้องรอยคาดดำที่ท้อง (Abdomun) ขาคู่หน้า เล็ก เป็นรูปถัง (barrel shape) มีคาด 3 เส้นตรงปลายสุด เป็นคาดดำขนาดใหญ่ มีขนสีดำเรียงเป็นแผ่นคล้ายหวี เรียกว่า (Sex comb) ใหญ่ เป็นรูปกรวย (cone shape) มีคาด 5 เส้นเล็ก ๆไม่มี Sex comb วงชีวิตแมลงหวี่ อุณหภูมิที่เหมาะสมกับการเพาะเลี้ยงแมลงหวี่ประมาณ 20-25 องศาเซลเซียส โดย อุณหภูมิในอาหารจะสูงกว่าอุณหภูมิห้องเนื่องจากเกิด fermentation ของยีสต์ในอาหาร ถ้า อุณหภูมิพอเหมาะวงชีวิตแมลงหวี่จะเป็นดังนี้ 1. จากไข่ (egg) ใช้เวลา 1 วัน จึงฟักออกเป็นตัวหนอน 2. จากตัวหนอน (larva) ใช้เวลา 4 วัน จึงเข้าดักแด้ 3. จากดักแด้ (pupa) ใช้เวลา 4 วัน จึงเจริญเป็นตัวเต็มวัย 4. จากตัวแก่ (adult) ใช้เวลา 2 วัน เจริญเติบโตผสมพันธุ์ได้

โดย : นาย ใจชาย ปัณนะพงษ์, โรงเรียนวังเหนือวิทยา, วันที่ 10 พฤศจิกายน 2544