ค้างคาวมีสายตาดีจริงไหม

ค้างคาวมีมากกว่า 1,000 ชนิด เป็นเหตุให้เราคาดการณ์ได้ว่า ค้างคาวต่างชนิดกันย่อมมีอุปนิสัยการดำรงชีวิตแตกต่างกันไม่มากก็น้อย เช่น ค้างคาวส่วนใหญ่ชอบอาศัยอยู่ตามถ้ำ บ้างกินแมลงอย่างเดียว บ้างก็กินผลไม้อย่างเดียว แต่ค้างคาวเกือบทุกชนิดมีนิสัยที่เหมือนกันอยู่ประการหนึ่งคือ มันเป็นสัตว์ที่ออกหากินในเวลากลางคืน เป็นเหตุให้หลายคนเข้าใจว่า ค้างคาวน่าจะมีสายตาที่เฉียบแหลม สามารถมองเห็นได้อย่างดีเยี่ยม เป็นพิเศษในที่มืด แต่ความเป็นจริงแล้ว การที่ค้างคาวสามารถเคลื่อนที่อย่างคล่องแคล่วว่องไวในที่มืด หาได้อาศัยสายตาของมันไม่ แต่กลับอาศัยหูและเสียงเป็นหลัก

ในปี ค.ศ. 1780 Spallanzzni นักสัตววิทยา ชาวอิตาลี ได้ทำการทดลอง โดยทำให้ค้างคาวที่เขาเลี้ยงไว้ตาบอด แล้วปล่อยค้างคาวนั้นเข้าไปยังห้องที่มีเส้นด้ายขึงอยู่อย่างยุ่งเหยิง ปรากฏว่าค้างคาวสามารถบินผ่านไปมาอย่างคล่องแคล่วโดยไม่ไปแตะต้องเส้นด้ายเหล่านั้นแม้แต่เส้นเดียว ขั้นต่อไปเขาทำการทดลองโดยอุดหูของค้างคาวเสีย ปรากฏว่า ค้างคาวนั้นบินชนเส้นด้ายทีแล้วทีเล่าจนในที่สุดถูกพันตัวในกองด้าย ผลการทดลองนี้ทำให้เราทราบว่า ค้างคาวหาได้อาศัยตาของมันไม่ แต่อาศัยหูของมันต่างหากในการบินในที่มืด ในปัจจุบัน นักวิทยาศาสตร์ทราบว่า ขณะที่ค้างคาวบิน มันจะส่งสัญญาณเสียงที่มีความถี่สูงมาก และสูงกว่าที่หูของมนุษย์จะได้ยิน เมื่อคลื่นเสียงไปกระทบกับวัตถุใดก็ตาม จะเกิดสะท้อนกลับเข้าหูของค้างคาว และโดยที่เวลาที่ใช้เสียงนั้นไปกระทบ ค้างคาวจึงทราบว่าวัตถุนั้นอยู่ไกลจากตัวมันเท่าไหร่ อาศัยเสียงสะท้อนนี้เองค้างคาวทราบตำแหน่งต่างๆของวัตถุที่อยู่หน้าทิศทางที่มันกำลังบิน เป็นเหตุให้มันสามารถหลบหลีกและบินไปมาได้อย่างคล่องแคล่วว่องไวในที่มืด

โดย : นางสาว นฤมล องค์บริรักษ์กุล, โรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย อ.เมือง จ.ภูเก็ต, วันที่ 12 พฤศจิกายน 2544