เอกสารประกอบการเรียน
เรื่อง ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์กำลังประสบอยู่ในปัจจุบัน
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. อธิบายความหมายและประเภทสิ่งแวดล้อม รวมทั้งสรุปปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์กำลังประสบอยู่ในปัจจุบันได้
2. สรุปสาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมต่างๆ ที่มนุษย์กำลังประสบอยู่ในปัจจุบันได้
สาระสำคัญ
สิ่งมีชีวิตมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับสิ่งแวดล้อม ถ้าสิ่งแวดล้อมเกิดความเสื่อมโทรมย่อมจะส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตอย่างแน่นอน การเพิ่มจำนวนประชากร การพัฒนาและการใช้เทคโนโลยีที่ไม่เหมาะสม ตลอดจนกิจกรรมต่างๆของมนุษย์ จึงเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อม
ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์กำลังประสบอยู่ในปัจจุบัน
เนื้อหา
สิ่งแวดล้อม(Environment) หมายถึงทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวเราเป็นสิ่งแวดล้อมทั้งสิ้นทั้งสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้น ถ้าสิ่งแวดล้อมเกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางลบหรือถูกทำลาย และการเปลี่ยนแปลงนั้นสะสมตัวมากขึ้นจนธรรมชาติไม่สามารถที่จะปรับให้เข้าสู่สภาวะปกติหรือสภาวะสมดุลได้ทัน ผลที่เกิดขึ้นก็คือความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อมนั้นๆซึ่งอาจจะมีผลต่อคุณภาพน้ำ คุณภาพอากาศ คุณภาพดิน การสูญเสียของพืชและสัตว์ การสูญเสียความงามตามธรรมชาติ ฯลฯ สิ่งต่างๆเหล่านี้ย่อมส่งผลกระทบมาถึงมนุษย์ไม่ทางตรงก็ทางอ้อมได้
ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน ล้วนมีสาเหตุมาจากการเพิ่มประชากรมนุษย์ ผลกระทบข้างเคียง (side effect) ของการพัฒนาทางวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ และการยกระดับมาตรฐานการดำรงชีวิตของมนุษย์ในปัจจุบันนั่นเอง จากปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์กำลังเผชิญอยู่ อันจะส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่และชีวิตมนุษย์ในปัจจุบัน ซึ่งสามารถสรุปได้ 3 ประการที่สำคัญ คือ
1. ปัญหาการลดลงของทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในประเทศเช่น ดิน น้ำ ป่าไม้ แร่ธาตุ และพลังงาน ถูกนำไปใช้เป็นวัตถุดิบเพื่อเพิ่มผลผลิตทาง อุตสาหกรรม ซึ่งส่งผลให้มีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติเพิ่มขึ้นทุกๆปี และส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมตามมา
2. ปัญหาสารพิษ จากการผลิตสินค้าทั้งด้านการเกษตรและอุตสาหกรรมที่เพิ่มขึ้นทำให้มีการใช้สารเคมีต่างๆ ในปริมาณที่มากขึ้น จึงเป็นเหตุให้สารพิษเหล่านั้นถูกปลดปล่อยสู่สิ่งแวดล้อมมากขึ้น ซึ่งยากแก่การป้องกันได้ทั่วถึง ก่อให้เกิดอันตรายแก่มนุษย์และสิ่งแวดล้อม
3. ปัญหาของระบบนิเวศ กิจกรรมต่างๆของมนุษย์ในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและก่อให้เกิดสารพิษเป็นเหตุให้ระบบนิเวศน์ขาดความสมดุล ซึ่งก่อให้เกิดปรากฏการณ์ธรรมชาติต่างๆตามมา เช่น ความร้อนและความแห้งแล้งที่เกิดขึ้นในหลายภูมิภาคของโลก การเกิดอุทกภัย เป็นต้น
ปัญหาทั้ง 3 ประการเป็นปัญหาใหญ่ที่สำคัญ ซึ่งมาจากปัญหาย่อยๆหลายปัญหาด้วยกัน เช่นมลพิษทางน้ำ ทางอากาศ ทางเสียง ขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล
สาเหตุของการเกิดปัญหาสิ่งแวดล้อม
สาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมต่างๆดังกล่าวมาแล้ว พอจะสรุปได้ดังนี้
1. การเพิ่มจำนวนประชากร ภายในระยะเวลาไม่กี่สิบปีมานี้ ประชากรของโลกได้เพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว เมื่อจำนวนประชากรเพิ่มขึ้นความต้องการปัจจัยขั้นพื้นฐานในการดำรงชีวิตของมนุษย์ซึ่งได้แก่อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย ยารักษาโรค และสิ่งอำนวยความสะดวกสบายต่างๆก็เพิ่มมากขึ้นเป็นเงาตามตัว มนุษย์จึงจำเป็นต้องพัฒนาและผลิตสิ่งต่างๆเหล่านี้ให้พอเพียงกับความต้องการ ทำให้มีการนำทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ลดลงทุกๆปี ผลที่เกิดขึ้นตามมาก็คือ การเสียสมดุลธรรมชาติ ซึ่งก่อให้เกิดมลพิษ และปัญหาสิ่งแวดล้อมต่างๆ
2. การพัฒนาและการใช้เทคโนโลยีที่ไม่เหมาะสม การพัฒนาของมนุษย์ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาด้านเกษตรกรรมหรือการพัฒนาด้านอุตสาหกรรม ได้มีการนำทรัพยากรธรรมชาติมาใช้อย่างมากมายจนเกิดเป็นการทำลายธรรมชาติ เช่น การสร้างเขื่อนเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าและชลประทาน มีส่วนทำให้พื้นที่ป่าสูญเสียไป การทำเหมืองแร่ นอกจากทำลายสภาพป่าแล้ว ยังทำให้น้ำและดินเสียหายอีกด้วย เป็นต้น และในปัจจุบัน ได้มีการนำเทคโนโลยีใหม่ๆมาช่วยในการพัฒนาก็ยิ่งเพิ่มความเสียหายมากขึ้นทั้งนี้เนื่องจากการใช้เทคโนโลยีดังกล่าวกระทำไปเพื่อสนองความต้องการของมนุษย์เท่านั้นไม่ได้นำมาเพื่อป้องกัน และแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้น ดังนั้น เราจึงพบว่า ปัญหาสิ่งแวดล้อมต่างๆที่เกิดขึ้นในปัจจุบันมีส่วนมาจากการใช้เทคโนโลยีของมนุษย์เกือบทั้งสิ้น เช่น การใช้ปุ๋ยและยาปราบศัตรูพืช เพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร ได้ก่อให้เกิดการตกค้างของสารพิษทั้งตามพื้นดินในน้ำ ในอากาศ และในพืชผักผลไม้และจะตกค้างมาถึงมนุษย์เมื่อบริโภคอาหารที่มีสารพิษนั้นเข้าไป การใช้น้ำยาสารเคมีในกระบวนการผลิตในโรงงานอุตสาหกรรม น้ำเสียจากกระบวนการดังกล่าวถูกปล่อยทิ้งลงสู่แหล่น้ำ ทำให้เกิดการเน่าเสียตามมาเป็นต้น
3. การกระทำโดยตรงของมนุษย์ จากการศึกษาปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์กำลังเผชิญอยู่ในปัจจุบัน จะพบว่าปัญหาดังกล่าวล้วนเป็นผลมาจากการกระทำของมนุษย์ทั้งสิ้น มนุษย์เป็นตัวการสำคัญที่ทำให้สิ่งแวดล้อมเสียหายไปทั้งทางตรงและทางอ้อมอยู่ตลอดเวลา การกระทำของมนุษย์ที่สร้างความเสียหายให้กับสิ่งแวดล้อมจนเกิดเป็นมลพิษขึ้นมีมากมาย ที่สำคัญๆมีดังนี้
3.1 การทิ้งขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลลงบนพื้นดิน ถนนหนทาง และแหล่งน้ำ
3.2 การปล่อยน้ำเสียจากบ้านเรือน ชุมชน หรือโรงงานลงสู่แม่น้ำลำคลอง
3.3 การปล่อยควันพิษซึ่งเกิดจากการเผาไหม้ของเครื่องจักรกลในโรงงานอุตสาหกรรมเข้าสู่อากาศ
3.4 การปล่อยไอเสียจากท่อไอเสียรถยนต์และยานพาหนะต่างๆ
3.5 การทำลายสาธารณสมบัติ เช่น สวนสาธารณะ สถานที่พักผ่อนหย่อนใจ เป็นต้น
ปัญหาสิ่งแวดล้อมนอกจากเกิดจากสาเหตุดังกล่าวนี้แล้ว ยังจากสาเหตุอื่นๆอีก เช่น การขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็วและขาดการวางผังเมืองเอาไว้ล่วงหน้า ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อของมนุษย์ เป็นต้น
กิจกรรม
คำสั่ง จงตอบคำถามหรือเติมช่องว่างด้วยคำหรือข้อความสั้นๆ
1. คำถาม สิ่งต่างๆที่อยู่รอบตัวมนุษย์ และมีความสัมพันธ์กับการดำรงชีวิตของมนุษย์เรียกว่า
2. คำถาม สิ่งแวดล้อมมี
..ประเภท คือ
3. คำถาม เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย จัดเป็นสิ่งแวดล้อมประเภท
4. คำถาม ถ้าสิ่งแวดล้อมเกิดการเปลี่ยนแปลงจนถึง ขั้นวิกฤตที่ธรรมชาติไม่สามารถจะปรับให้เข้าสู่สภาวะปกติหรือสภาวะสมดุลได้ทัน ผลที่เกิดขึ้นตามมาก็คือ
5. คำถาม ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เป็นปัญหาใหญ่ ซึ่งมนุษย์กำลังเผชิญอยู่มี
..ปัญหา คือ
6. คำถาม ปัญหาการลดลงของทรัพยากรธรรมชาติเกิดจาก
7. คำถาม สาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมมีดังนี้
แนวคำตอบกิจกรรม
1. สิ่งแวดล้อม
2. สิ่งแวดล้อม มี 2 ประเภท คือ 1. สิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ 2. สิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้น
3. สิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
4. ความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อม
5. 3 ปัญหา คือ 1. ปัญหาการลดลงของทรัพยากรธรรมชาติ 2. ปัญหาสารพิษ 3. ปัญหาของระบบนิเวศ
6. การเพิ่มจำนวนประชากร
7. 1. การเพิ่มจำนวนประชากร 2. การพัฒนาและการใช้เทคโนโลยีที่ไม่เหมาะสม 3. การกระทำโดยตรงของมนุษย์
บรรณานุกรม
1. ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี,สถาบัน. หนังสือแบบเรียนวิชาวิทยาศาสตร์กายภาพชีวภาพ (สสวท.) เรื่อง ชีวิตและวิวัฒนาการ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายและระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ.พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ:คุรุสภา,2534
2. ดร.บัญชา แสนทวี ,ชวลิต เข็มพรหมมา, ดาริกา วีรวินันทนกุล, ฤทัย วันเฟื่องฟู, หนังสือเรียนสมบูรณ์แบบวิทยาศาสตร์กายภาพชีวภาพ เรื่อง ชีวิตและวิวัฒนาการ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ,วัฒนาพานิช สำราญราษฎร์.พระนคร กรุงเทพฯ 10200, พิมพ์ครั้งที่ 1. พ.ศ. 2540
|
