สารานุกรมสำหรับเด็ก. ภูเขาที่มีควัน. พิมพ์ครั้งที่ 5 , 2533.
หลายปีที่ผ่านมาคนบนเรือในมหาสมุทรมองเห็นน้ำเป็นฟองปุด ๆ และเดือด จึงเข้าไปดูใกล้ ๆ ความมืดเข้ามาปกคลุมเสียก่อนที่จะเห็นภาพต่าง ๆ มากกว่านั้น รุ่งเช้าเขาก็เห็นเกาะในบริเวณที่ไม่เคยเห็นมาก่อน แท้จริงแล้วเกาะนั้นคือยอดของภูเขาที่งอกขึ้นมานั้นจากใต้พื้นมหาสมุทรและเพิ่งยื่นพ้นผิวน้ำไปบนอากาศ ถ้าภูเขาคือภูเขาไฟ ก็จะดูได้ง่ายว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไร ภูเขาไฟเริ่มต้นจากการมีรูหรือช่องในพื้นดินซึ่งมีหินละลายและควันและไอน้ำผ่านพ้นขึ้นมา ลึกลงไปใต้ดินมาก ๆ นั้นร้อนจัดจนกระทั่งหินละลายเป็นของเหลว หินที่ละลายที่ร้อนเรียกว่า ลาวา นี้บางทีก็ดันพื้นดิน ตรงที่มีรูหรือรอยแตกขึ้นมาบนผิวพื้นดินไอน้ำภายในโลกก็จะดันหินออกมา
ขณะที่หินดันออกมามากขึ้นเรื่อย ๆ มันก็กลายเป็นภูเขาบางครั้งหินไหลออกมามากเหมือนกับอาหารบดร้อน ๆ บางที่พุ่งออกมาเป็นก้อน ถ้าภูเขาเกิดขึ้นใต้มหาสมุทรมันก็จะกลายเป็นเกาะ เมื่อมันขึ้นมาจนถึงผิวน้ำ เกาะเล็ก ๆ ที่คนเห็นจากเรือนั้นก็เรื่มด้วยวิธีนี้เหมือนกัน ซึ่งก็เหมือนกับหมู่เกาะฮาวาย
ภูเขาไฟส่วนใหญ่มีอยู่เป็นเวลานานมากแล้ว บางแห่งนานจนกระทั่งเย็นลงหมดแล้วใน
ปัจจุบันเรียกกันว่าภูเขาไฟที่ตายแล้ว มันหยุดระเบิดแล้วเขาจึงสามารถให้ไปเดินบนภูเขานั้นอย่างปลอดภัย มีภูเขาไฟหลายประเภทบางชนิก็ระเบิดอย่างรุนแรงจนก้อนหินปลิวขึ้นสูงในอากาศและปลิวไปตกหลายเมตร ภูเขาไฟบางลูกอาจจะพุ่งขึ้นมาสูงจนลอยไปรอบ ๆ โลกก็ได้
|