อุปราคา จันทรุปราคาและสุริยุปราคา
อุปราคา เป็นคำในวิชาดาราศาสตร์ หมายถึงการที่เทห์ฟากฟ้าชนิดใดชนิดหนึ่งมืดแสงลงเทห์ฟากฟ้านั้นอาจเป็นเทห์ฟากฟ้าที่มีแสงสว่างในตนเองหรือเป็นเทห์ฟากฟ้าที่ส่องแสงโดยการสะท้อนก็ได้ ดังเช่น การเกิดเงาอันเนื่องมาจากโลกหรือดวงจันทร์ โคจรเข้าบังแสงอาทิตย์อยู่ชั่วระยะหนึ่ง อุปราคาที่เกิดขึ้นมองเห็นบนโลก เนื่องจากดวงจันทร์โคจรผ่านดวงอาทิตย์และทอดเงามาบนผิวโลก ทำให้ดวงอาทิตย์ปรากฏมืดไปชั่วระยะเวลาหนึ่ง มีชื่อเรียกว่า สุริยุปราคา ส่วนอุปราคาที่เกิดเพราะโลกโคจรผ่านดวงอาทิตย์และทอดเงาของโลกลงบนดวงจันทร์ มีชื่อเรียกว่า จันทรุปราคา
ในการเกิดสุริยุปราคา อาจเกิดเป็นสุริยุปราคาหมดดวง สุริยุปราคาบางส่วน หรือสุริยุปราคาวงแหวนขึ้นก็ได้ถ้าในการเกิดสุริยุปราคานั้น ดวงจันทร์อยู่ใกล้โลกทำให้ปรากฏเป็นดวงใหญ่ พอที่จะบังดวงอาทิตย์ได้หมดทั้งดวงและเป็นเหตุให้เกิดเงามืด ซึ่งมืดสนิท กับเงามัวซึ่งมีแสงปนอยู่ด้วยบ้างบนผิวโลก ขณะนั้นผู้ที่อยู่ในบริเวณที่เป็นเงามืดจะได้เห็นสุริยุปราคาหมดดวง แต่ผู้ที่อยู่ในบริเวณเงามัวนอกบริเวณที่เป็นเงามืดออกไป จะได้เห็นสุริยุปราคาบางส่วนแต่ถ้าขณะที่เกิดสุริยุปราคานั้นดวงจันทร์อยู่ห่างจากโลกไกลมาก จนมีขนาดไม่ใหญ่พอที่จะบังดวงอาทิตย์ได้หมดทั้งดวง และเป็นเหตุให้ไม่เกิดเงามืดขึ้นบนโลก เกิดแต่เพียงเงามัวอย่างเดียวเท่านั้น ผู้ที่อยู่ในเงามัวย่อมจะเห็นสุริยุปราคาวงแหวน อนึ่ง สมควรกล่าวด้วยว่า ในการเกิดสุริยุปราคาทั้งสองชนิด คือ สุริยุปราคาเต็มดวงและสุริยุปราคาวงแหวน ในตอนระยะเริ่มเกิดและก่อนจะหมดผู้ที่อยู่บนโลกในบริเวณเงามัวย่อมจะเห็นสุริยุปราคาบางส่วนด้วยเสมอ
ส่วนจันทรุปราคา อาจเกิดขึ้นในทำนองที่คล้ายคลึงกัน ผิดกันแต่ว่าจันทรุปราคาอาจเกิดเป็นจันทรุปราคาเต็มดวง กับจันทรุปราคาบางส่วนเท่านั้น
จากหนังสือ: สารานุกรมเล่ม 1
|
 |
|