ต้อยติ่งน้ำ อยู่ในวงศ์ ACANTHACEAE เป็นไม้ล้มลุกลำต้นแข็ง ตั้งตรง สูง 2-3 ฟุต มีกิ่งก้านออกตามข้อ ต้นสีน้ำตาลแดง ใบเดี่ยว ออกตรงกันข้ามตามข้อ เป็นรูปรีแกมขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ก้านใบยาว หน้าใบสีเขียว หลังใบสีหม่น
ดอก เป็น สีม่วงขนาดเล็ก ลักษณะคล้ายดอก โหระพา แต่จะมีขนาดใหญ่กว่า มีฝักหรือผลออกตามข้อและกิ่งเป็นกระจุกโดยรอบคล้ายเมล็ดข้าวเปลือกและมีสีเหมือนข้าวเปลือกด้วย ฝักหรือผลชี้พุ่งขึ้นไปทางยอดทุกฝัก หรือผลดูคล้ายเอาเมล็ดข้าวเปลือกไปผูกมัดเอาไว้ ฝักหรือผลเมื่อแก่แห้งแล้วถูกน้ำจะดีดออกเป็น 2 ซีก สลัดเมล็ดจำนวนมากกระเด็นออกไป ขยายพันธุ์ตามธรรมชาติ มักเกิดในต้นฤดูฝนและตามต้นฤดูหนาว ชอบขึ้นตามที่ลุ่มต่ำแฉะ หรือริมห้วยหนองคลองบึงทั่วไปมักขึ้นเป็นหมู่ๆ หลายสิบต้น มีชื่อเรียกอีกคือ ผักดีด , ผักนุงนิง , และหญ้าดีดไฟ
คนส่วนใหญ่ รู้จักและคุ้นเคยเฉพาะต้นต้อยติ่ง ชนิดที่มีดอกสีม่วงขึ้นตามข้างทาง เรียกอีกชื่อว่า อังกาบฝรั่ง เด็กๆ ชอบเอาเม็ดไปแช่น้ำ ให้แตกระเบิดเสียงดังเปรี๊ยะๆ เป็นของเล่นสนุกๆ มาช้านาน ซึ่งชนิดดังกล่าวไม่มีสรรพคุณทางยา แต่ ต้อยติ่งน้ำ เป็นอีกชนิดหนึ่ง มีคุณค่าเป็นยาดีข้างทาง คู่กับวิถีคนไทยมาแต่โบราณ
ไทยรัฐรายวัน. ปีที่ 53 ฉบับที่ 16162 วันจันทร์ที่ 22 เมษายน 2545 ,หน้า 7.
|