ในช่วงฤดูร้อนที่นักท่องเที่ยวเดินทางไปพักผ่อนเล่นน้ำตามชายหาด อาจพบสัตว์ทะเลหลายชนิดถูกคลื่นซัดขึ้นมาเกยตื้นตามชายฝั่ง ในจำนวนนี้มีสัตว์จำพวกซีเลนเตอเรทอยู่ชนิดหนึ่งที่มักพบลอยมากับน้ำคือ แมงกระพรุนเหรียญ หรือที่ชาวประมงเรียกว่า แว่นตาพระอินทร์
แม้สัตว์ชนิดนี้จะได้ชื่อเรียกว่า แมงกะพรุน แต่ความจริงแล้วเป็นสัตว์จำพวกไฮโดรซัว เช่นเดียวกับ ปะการังไฟ และขนนกทะเล เพียงแต่มีรูปร่างคล้ายคลึงกับแมงกระพรุนอยู่มาก และมีลักษณะกลมคล้ายเหรียญ
แมงกระพรุนเหรียญ อาศัยอยู่รวมกันเป็นโคโลนีภายในโคโลนีมีรูปร่างสองแบบ คือ แบบโพลิป และแบบเมดูซา รูปร่างที่เห็นได้ชัดคือ เมดูซาเป็นทรงกลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2-3 เซนติเมตร ภายในเป็นโพรงบรรจุอากาศช่วยการลอยตัวไปตามผิวทะเลในลักษณะแพลงค์ตอน และมีโพลิปยึดเกาะอยู่ทางด้านใต้ตรงกลาง ล้อมรอบด้วยหนวดสีฟ้าจำนวนมาก ขณะลอยตัวไปตามกระแสน้ำและคลื่นลม หนวดที่อยู่รอบโพลิปจะคลี่บานออกโดยรอบแผ่นกลางตัว
อาหารของแมงกระพรุนเหรียญได้แก่ แพลงค์ตอนสัตว์ที่ล่องลอยอยู่ในน้ำทะเล เช่น โคพีพอด ตัวอ่อนของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังต่าง ๆ ซึ่งถูกจับโดยหนวดและรวบส่งเข้าไปในปากของโพลิป ขณะเดียวกันแมงกระพรุนเหรียญก็อาจตกเป็นเหยื่อของผู้ล่าที่ดำรงชีวิตเป็นแพลงค์ตอน เช่น หอยฟองน้ำ หรือทากทะเล ได้เช่นเดียวกัน
การแพร่กระจายของแมงกระพรุนเหรียญนั้น ไม่ได้พบแต่เฉพาะในท้องทะเลไทยเท่านั้น หากแต่พบล่องลอยไปในทะเลและมหาสมุทรต่าง ๆ ได้แก่ มหาสมุทรอินเดีย มหาสมุทรแปซิฟิค เป็นต้น
สุรินทร์ มัจฉาชีพ. เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับสัตว์ทะเล. กรุงเทพฯ : แพร่พิทยา, 2540.
|