บรรดาหอยกาบเดี่ยวจากทะเลที่นักสะสมเปลือกหอยนิยมชมชอบกันมากกลุ่มหนึ่ง คือ หอยเต้าปูน ซึ่งมีสีสันลวดลายสวยงาม อย่างไรก็ตามเนื่องจากหอยกลุ่มนี้เป็นสัตว์กินเนื้อ บางชนิดจึงมีต่อมน้ำพิษที่ใช้สำหรับฆ่าเหยื่อ ซึ่งถ้าหากเราถูกหอยชนิดนี้ต่อยก็อาจทำให้ถึงแก่ชีวิตได้ หอยเต้าปูนที่มีพิษจึงได้เรียกว่าอีกอย่างหนึ่งว่า หอยมรณะ
ลักษณะรูปร่างของหอยเต้าปูนโดยทั่วไปเป็นรูปกรวย หรือคล้ายถ้วยไอศกรีมโคน (cone) เปลือกมักหนาและหนัก ได้แก่ หอยชนิดต่าง ๆ ปลา หนอน ไส้เดือนทะเล ดาวทะเล ปลิงทะเล โดยอาศัยน้ำพิษจากถุงภายในลำตัวฆ่าเหยื่อให้ตายก่อนจับกินเป็นอาหาร
พิษของหอยเต้าปูนเป็นสารประกอบจำพวกโปรตีนในถุงน้ำพิษ บีบตัวส่งไปทางท่อน้ำพิษผ่านไปยังคอหอยซึ่งมีแผงฟัน ทำให้น้ำพิษเคลื่อนไปเคลือบเข็มพิษ ซึ่งจะพุ่งออกไปคล้ายฉมวก การล่าเหยื่อโดยวิธีนี้ หอยเต้าปูนที่ฝังตัวอยู่ในพื้นทะเลจึงสามารถฆ่าเหยื่อที่คลานผ่านไปมาได้โดยที่เหยื่อไม่ทันระวังตัว
นอกจากหอยเต้าปูนจะล่าเหยื่อแล้ว บางครั้งชาวประมงหรือนักท่องเที่ยวดำน้ำบริเวณแนวปะการัง อาจไม่รู้ถึงพิษของหอยเต้าปูน เก็บหอยด้วยมือเปล่า มักถูกหอยเต้าปูนต่อยเช่นเดียวกับการล่าเหยื่อ ความร้ายแรงของพิษอาจแตกต่างกันในหอยแต่ละชนิด มีทั้งอาการเป็นผื่น บวมแดง เจ็บปวดคล้ายผึ้งต่อย คลื่นไส้ หายใจขัด เจ็บหน้าอก ตาพร่ามัว จนถึงแก่ชีวิต
หอยเต้าปูนทั่วโลกมีจำนวนรวมกันราว 400 ชนิด พบอาศัยอยู่ในมหาสมุทรต่าง ๆ โดยเฉพาะเขตอินโดแปซิฟิค รวมทั้งในน่านน้ำไทยด้วย ตัวอย่างหอยเต้าปูนที่มีพิษได้แก่ หอยเต้าปูนลายผ้า หอยเต้าปูนลายแผนที่ หอยเต้าปูนหินอ่อน เป็นต้น ส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่ตามพื้นทะเลบริเวณใกล้แนวปะการังทั่วไป
สุรินทร์ มัจฉาชีพ. เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับสัตว์ทะเล. กรุงเทพฯ : แพร่พิทยา, 2540.
|