กรรณิการ์
กรรณิการ์ ก้านสีแสด
คิดผ้าแสดติดขลิบนาง
เห็นเนื้อเรื่อโรงราง
ห่มสองบ่าอ่าโนเน
วรรณคดี : กาพย์ห่อโคลง นิราศธารโศก
ผู้ประพันธ์ : เจ้าผ้าธรรมาธิเบศร์ (เจ้าฟ้ากุ้ง)
ชื่อพฤกษศาสตร์ : Nyctanthes arbor tristis
ชื่อสามัญ : Night Jasmine
ชื่อวงศ์ : Verbenaceae
กรรณิการ์เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 1 2 เมตร ใบสากคาย ขอบใบเป็นจักตื้น ๆ และใบออกทิศทางตรงข้ามกัน
ดอกสีขาว ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ลักษณะคล้ายดอกมะลิ แต่มีขนากลีบแคบกว่า ปลายกลีบมี 2 แฉก ขนาดไม่เท่ากัน โคนกลีบติดกันเป็นหลอสีส้มสด ดอกบานส่งกลิ่นหอมในเวลากลางคืน และจะร่วงในเช้าวันรุ่งขึ้น
ผลมีลักษณะกลมแบน ขณะอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่เป็นสีดำ
การขยายพันธุ์ ใช้กิ่งตอน
ทางด้านสมุนไพร เปลือกให้น้ำฝาด เปลือกชั้นในเมื่อผสมกับปูนขาวจะให้สีแดงดอกมีน้ำมันหอมระเหยที่กลั่นได้ เช่นเดียวกับดอกมะลิ ส่วนของดอกที่เป็นหลอด สกัดเป็นสีย้อมผ้าไหม ใบใช้แก้ไขและโรคปวดตามข้อ น้ำคั้นจากใบใช้เป็นยาระบาย และเป็นยาขมเจริญอาหาร
วิชิต สุวรรณปรีชา. พฤกษาในวรรณคดี เล่ม2. กรุงเทพฯ :บริษัท อักหราพิพัฒน์จำกัด,มปป.
|