ชื่อวิทยาศาสตร์ Cassia alata Linn.
ชื่อท้องถิ่น
ชุมเห็ดใหญ่ ( กลาง ) ขี้คาก ลับมืนหลวง หมากกะลิงเทศ ( เหนือ ) ชุมเห็ด ( กลาง )
เล็บมื่นหลวง (เหนือ) ส้มเห็ด (เชียงราย) จุมเห็ด (มหาสารคาม) ตะสีพอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ลักษณะของพืช
ชุมเห็ดเทศ เป็นไม้พุ่ม ใบรูปไข่ หรือรูปไข่ขอบขนาน ออกเป็นคู่ตรงข้ามกัน เรียงตัวเป็นแบบใบประกอบ ดอกเป็นช่อสีเหลือง ฝักแบนยาวมีปีก 4 ปีก เมล็ดในรูปสามเหลี่ยม ใช้เมล็ดปลูก ปลูกง่าย
ส่วนที่เป็นยา
ดอกสด ใบสดหรือแห้ง
รสและสรรพคุณที่เป็นยา
รสเบื่อเอียน ใบตำทาแก้กลากเกลื้อน โรคผิวหนัง ดอกและใบต้มทานแก้อาการท้องผูก
ประโยชน์ทางยา
ใบชุมเห็ดเทศมีสารแอนทราควิโนน (anthraquinone) ช่วยขับถ่าย ชุมเห็ดเทศใช้เป็นยารักษาอาการ ดังนี้
1. อาการท้องผูก ใช้ดอกชุมเห็ดเทศสด 2-3 ช่อ ต้มรับประทานกับน้ำพริก หรือนำใบสดมาล้างให้สะอาด หั่นตากแห้ง ใช้ต้มหรือชงน้ำดื่ม ครั้งละ 12 ใบ หรือใบแห้งบดเป็นผง ปั้นกับน้ำผึ้งเป็นลูกกลอนขนาดเท่าปลายนิ้วก้อย ครั้งละ 3 เม็ด รับประทานก่อนนอน หรือเมื่อมีอาการท้องผูก
2. กลาก ใบชุมเห็ดเทศสด ขยี้หรือตำในครกให้ละเอียด เติมน้ำเล็กน้อย หรือ ใช้ใบชุม
เห็ดเทศใบเท่า ๆ กัน ทาบริเวณที่เป็นกลาก โดยเอาไม้ไผ่ขูดผิวให้แดงก่อน ทาบ่อย ๆ จนหาย
หายแล้วทาต่ออีก 7 วัน
3. ฝีและแผลผุพอง ใช้ใบชุมเห็ดเทศและก้านสด 1 กำมือ ต้มกับน้ำพอท่วมยา แล้ว
เคี่ยวให้เหลือ 1 ใน 3 ชะล้างบริเวณที่เป็นวันละ 2 ครั้ง เช้า - เย็น ถ้าเป็นมากให้ใช้ประมาณ
10 กำมือ ต้มอาบ
|