วิชาสถิติเป็นคณิตศาสตร์ที่ใช้ในการอธิบายข้อมูลซึ่งเป็นตัวแทนประชากร จากตัวอย่างที่ว่า
ความสูงเฉลี่ยของนักเรียนในชั้นมัธยมปีที่ 1 มีค่าเท่ากับ 162 เซนติเมตร ในกรณีเช่นนี้ไม่ได้หมายความว่านักเรียนชั้นมัธยมปีที่
1 ทุกคนสูง 192 เซนติเมตรหมด แต่บางคนอาจจะสูงกว่า บางคนอาจจะเตี้ยกว่า
ในการศึกษาลักษณะสมบัติสิ่งต่างๆ
เราจึงต้องใช้ค่าที่ได้จากการสังเกต เช่น ผลผลิตข้าวโดยเฉลี่ยต่อไร่ เท่ากับ 80.5
ถัง เช่นเดียวกับ การกล่าวเช่นนี้ เป็นเพียงการบอกลักษณะสมบัติของข้าวโดยรวมไม่ใช่ทุกกรณี
บางแปลงที่ชาวนาดูแลดี ก็จะได้มากกว่า 80.5 ถังก็ได้
การบอกด้วยค่าเฉลี่ย (mean) เป็นวิธีที่นิยมใช้กันมาก เพราะเข้าใจง่ายและรู้กันโดยทั่วไป
ค่าเฉลี่ยจึงหมายถึงค่าเฉลี่ยเลขคณิต (arithematic
mean) ซึ่งคำนวณจากการรวมค่าของตัวแปรทั้งหมด หารด้วยจำนวนตัวแปรที่นำเอามาคิด
สิ่งที่น่าสังเกตคือ ค่าความแตกต่างของตัวแปรกับค่าเฉลี่ยมีค่าหนึ่ง คือ (
Xi -
) ผลรวมของค่าความแตกต่างนี้
(
Xi -
) จะมีค่าเท่ากับ
0
ครั้งที่ทอย
|
เลขหน้าที่ออก
|
( Xi - )
|
1
2
3
4
5
6
|
2
1
5
3
4
3
|
-1
-2
+2
0
+1
0
|
(
Xi - )
|
0
|
นอกจากค่าเฉลี่ยเลขคณิตแล้วยังมีการวัดแวโน้มเข้าสู่ศูนย์กลางแบบอื่น
เช่น median mode
ที่มา : รศ. ยืน ภู่วรวรรณ, สำนักบริการคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์