สถิติ กับ ชีวิต

บทบาทของสถิติมีในชีวิตประจำวัน

ถ้ามีคำถามเกี่ยวกับตัวของท่าน เช่น เกิด พ.ศ. อะไร มีน้ำหนักเท่าใด สูงเท่าไร จบชั้นมัธยมศึกษามาแล้วกี่ปี เมื่อไหร่ เคยไปอบรมเรื่องอะไร ที่ไหน เมื่อไร ฯลฯ ท่านคิดว่าจะให้คำตอบได้ทันทีหรือไม่ คำตอบที่ได้ยินบ่อยที่สุด คือ "จำไม่ได้ รู้แต่วันเกิดปีวอก" "พ.ศ. 2501 หรือ 2502 ไม่แน่ใจ" บางคนก็อาจจะสนใจเฉพาะน้ำหนัก แต่เรื่องอื่น ตอบให้ไม่ได้ ต้องขอไปค้นดูต้นขั้วก่อน คนไทยส่วนใหญ่ขาดความสนใจในการเก็บรวบรวมข้อมูลส่วนตัว ไม่เคยบันทึกเหตุการณ์ประจำวันไว้

ชาวตะวันตกมักจะมีนิสัยในการจดบันทึกทุกข้อมูลส่วน ตัว เขามักจะจดเรื่องต่าง ๆ ลงสมุดบันทึกประจำวัน และสนใจในการจัดระบบการทำงานต่าง ๆ ให้กับตนเอง เช่น การจัดงบประมาณการใช้จ่ายให้แก่ตัวเอง เพื่อสร้างวินัยการใช้จ่ายตามกำหนด เช่น การแบ่งเงินเป็นค่าอาหาร เครื่องนุ่งห่ม การเดินทาง การพักผ่อน การบันเทิง การจัดทำงบประมาณเช่นนี้ ทำให้รู้จักประหยัด ไม่ฟุ้มเฟ้อ สามารถมีเงินใช้จ่ายได้ครบถ้วนตามความต้องการ โดยไม่เกิดความเดือดร้อนต่อครอบครัว

ผู้ที่รู้จักใช้ข้อมูลส่วนตัวให้เกิดประโยชน์ มักจะมองเห็นลู่ทางที่จะแยกแยะ หรือวิเคราะห์ข้อเท็จจริงมาประกอบในการดำเนินชีวิต ให้เกิดความสูข เพราะก่อนจะทำอะไร มักจะต้องมองดูข้อมูลต่าง ๆ ที่เคยประสบมาในอดีต และตัดสินใจไปตามข้อเท็จจริงเหล่านั้น บางคนก็อาจจะไม่ชอบคนลักษณะเช่นนี้ และกล่าวหาว่าเป็นคนตระหนี่ถี่เหนี่ยว หรือเป็นคนคับแคบ ซึ่งไม่ถูกต้อง เพราะคนตระหนี่หรือคนคับแคบจะไม่รู้จักใช้ข้อมูลหรือข้อเท็จจริงมาประกอบการตัดสินใจ แต่จะใช้ความพอใจส่วนตัวเท่านั้น

คนที่รู้จักใช้ข้อมูลให้เกิดประโยชน์นั้น เรียกได้ว่า ใช้สถิตเป็น ผู้ที่ใช้สถิติเป็นจะต้องมีความรู้ในเรื่องสถิติเพียงใด คำตอบนี้จะหาได้จากประสบการณ์ตรงที่พบเห็นอยู่เสมอ คนจีนเป็นชาติที่ชอบค้าขาย และประสบความสำเร็จในการค้าสูง เมื่อเริ่มตั้งร้านค้ามีสินค้าจำเป็นมาใส่ร้าน 4-5 อย่าง แต่ต่อมาสามารถจะหาสินค้าที่ชาวบ้านต้องการมาใส่ร้านเพิ่มเติม เจ้าของร้านหาของมาเพิ่มตามความต้องการได้อย่างไร เขารู้ได้โดยการรวบรวม จดจำชื่อสินค้าที่ลูกค้ามาถามหาซื้อบ่อย ๆ จากข้อมูลพื้นฐานที่ได้นั้น ก็สามารถจะขยายการค้าออกไปอย่างกว้างขวางได้ การศึกษาในปัจจุบัน ก็ได้ให้ความรู้ในเรื่องสถิติเบื้องต้นพอสมควร ขึ้นอยู่ว่าจะนำไปใช้เป็นหรือไม่ วิชาสถิติเข้าไปมีบทบาทในการดำเนินชีวิตของคนเรามากมาย เพราะเราใช้สถิติให้เกิดประโยชน์ในทุกกิจการ ไม่ว่าจะเป็นด้านธุรกิจ การค้าขาย อุตสาหกรรม เกษตรกรรม หรือกิจกรรมอื่น ๆ บางท่านอาจจะคิดว่า สถิติเป็นเรื่องเกี่ยวข้องกับคณิตศาสตร์ระดับสูง เกินกว่าที่จะทำความเข้าจได้ แต่ความจริงเราสามารถใช้ความรู้ความเข้าใจในเรื่องสถิติที่เป็นพื้นฐาน มาสัมพันธ์กัน ก็สามารถนำไปใช้ให้เป็นประโยชน์ได้ เช่น การใช้ข้อมูลสถิติที่เป็นตัวเลขแสดงข้อเท็จจริง ช่วยในการตัดสินใจวางแผนการดำเนินงาน การสรุปปัญหา และการปัญหาต่าง ๆ

ตัวอย่างการนำสถิติไปใช้ในชีวิตประจำวัน

ตัวอย่างการนำสถิติไปใช้ในทางเกษตร

ตัวอย่างการนำสถิติไปใช้ในทางธุรกิจ

ที่มา: กรองทอง ตรีอาภรณ์

วารสาร สสวท.