โลกของผีเสื้อ

การป้องกันตัวเองของผีเสื้อ

ผีเสื้อเป็นเพียงแมลงตัวเล็ก ๆ โอกาสที่จะตกเป็นเหยื่อของสัตว์ใหญ่กว่าจึงมีอยู่มาก ขณะที่ยังอยู่ในระยะของไข่และตัวหนอนนับเป็นช่วงที่อันตรายที่สุด โอกาสที่จะรอดชีวิตมาเป็นตัวเต็มวัยจึงมีอยู่น้อยมาก เมื่อเจริญเป็นตัวที่สมบูรณ์แล้วผีเสื้อจึงต้องพยายามเอาชนะศัตรูรอบ ๆ ข้างให้ตัวเองได้มีชีวิตต่อไป

การออกหากินตอนเช้ามืดหรือตอนใกล้ค่ำของผีเสื้อหลายชนิด เพื่อให้รอดพ้นจากพวกนกต่าง ๆ ที่ออกหากินตอนกลางวัน ทั้งยังปรับสีสันของปีกให้มีสีค่อนข้างทึบ บางชนิดมีลักษณะเหมือนผีเสื้อกลางคืนไปเลย เช่น ผีเสื้อสายัณห์สีตาล ผีเสื้อป่า ผีเสื้อบินเร็วหลายชนิด

ผีเสื้อบางชนิด เช่น ผีเสื้อหางติ่ง ผีเสื้อแถบขาว ผีเสื้อหนอนมะนาว ผีเสื้อตาลหนาม และผีเสื้อเจ้าชายเขียว สามารถบินได้เร็วทำให้ศัตรูไม่สามารถจับได้ทัน บางชนิดบินร่อนไปช้า ๆ นาน ๆ จะกระพือปีกสักครั้ง และมีลวดลายบนปีกที่สังเกตได้ยาก เช่นผีเสื้อลายหินอ่อน ผีเสื้อกะลาสี ผีเสื้อร่อนลม ผีเสื้อจรกา

ผีเสื้อหลายชนิดทำตัวให้กลมกลืนกับธรรมชาติ มีสีสันลวดลายของปีกกลมกลืนไปกับสภาพแวดล้อม เช่นผีเสื้อแพนซีมยุรา ผีเสื้อสายัณห์ตาลบางชนิด มักเกาะกิ่งไม้หรือต้นไม้ทอดไปตามแนวดิ่ง ผีเสื้อที่อาศัยตามไม้พุ่มหนาทึบมักมีสีค่อนข้างทึบ เช่นสีน้ำตาล สีน้ำเงิน หรือสีดำ และมักมีจุดสีอ่อนหรือสีขาวซึ่งมองดูคลัายกับแสงที่ลอดผ่านพุ่มไม้มายังพื้น เช่น ผีเสื้อกะลาสี ผีเสื้อแถบขาว ผีเสื้อเจ้าชายม่วง

ผีเสื้อในวงศ์ผีเสื้อสีน้ำเงินมีติ่งหางยื่นยาวออกมาบริเวณปลายปีกคู่หลัง และมีจุดสีดำตรงโดนติ่ง ทำให้มองดูคล้ายหัวและหนวดเวลาเกาะมักชูท้ายขึ้นเพื่อให้ส่วนหางที่มองดูคล้ายหัวอยู่สูง เพื่อลวงให้ศัตรูเข้าใจผิด ทำให้ศัตรูจู่โจมผิดเป้าหมาย

ผีเสื้อที่ไม่มีพิษบางชนิดเลียนแบบสีสัน ลวดลายของปีกและนิสัยการบินให้ใกล้เคียงกับพวกที่มีพิษ เพื่อหลอกให้ศัตรูไม่กินมัน การเลียนแบบมักจะเลียนแบบเฉพาะลวดลายปีกด้านบน การเลียนแบบทั้งด้านบนและด้านล่างของปีกมีน้อยมาก

โดยเกรียงไกร สุวรรณภักดิ์ สารคดีผีเสื้อ 2540