ผลของสุริยุปราคาต่อสิ่งมีชีวิต

สุริยุปราคาเต็มดวงในเมืองไทยเคยเกิดขึ้นมาแล้ว เมื่อปี พ.ศ. 2498 และในปี พ.ศ. 2538 นักวิชาการได้ศึกษาพบว่าสิ่งมีชีวิตหลายชนิดบนโลกมีปฏิกิริยาต่อสุริยุปราคาอย่าง เห็นได้ชัด เมื่อเงาของดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ ท้องฟ้าจะเริ่มมืดลงสัตว์และพืชหลายชนิดจะมีพฤติกรรมและการเคลื่อนไหวเช่นเดียวกับที่เคยเป็นเมื่อถึงเวลาค่ำ เช่น นกรีบบินกลับรังมาเกาะซุกคอนิ่งอยู่บนคอน บางชนิดส่งเสียงร้องแบบที่ใช้ร้องตอนเย็นค่ำ (evening call) นกฮูก นกเค้าแมว เริ่มออกหากิน ผีเสื้อกลางวันหุบปีกเกาะนิ่งบนกิ่งไม้ขณะที่ผีเสื้อกลางคืนหรือ มอธ (moth) เริ่มโผบินออกจากหลืบที่ซ่อนตัว ลิงชิมแปนซีอุ้มลูกเข้าพุ่มไม้เละนิ่งเงียบ ฝูงผึ้งบินกลับรังอย่างเร่งรีบทั้ง ๆ ที่กำลังหาน้ำหวานอยู่ พวกที่หาทางเข้ารังไม่ทันก็ร่วงผล็อยตกลงมานอนที่พื้นแน่นิ่งไปไม่กระดุกกระดิก 2-3 นาที เมื่อฟ้าสว่างจึงเริ่มบินขึ้นมาใหม่ ในพืชหลายชนิดจะมีการหุบใบ เป็นการเคลื่อนไหวแบบต้นไม้นอน (Sleep movement) ได้แก่ พืชตระกูลถั่ว (Leguminoceae) เช่น ต้นก้ามปู ไมยราบ ผักกระเฉด กระถิน แค มะขาม ฯลฯ
ในขณะเกิดสุริยุปราคา นอกจากจะมีความเข้มของแสงลดลงแล้ว ยังมีสิ่งที่แตกต่างจากยามค่ำคืนอีกหลายอย่าง ได้แก่ ความยาวของคลื่นแสง ทั้งแบบคลื่นยาวและคลื่นสั้นของรังสีอินฟราเรด อัลตราไวโอเลตและเอ็กซเรย์ ที่เพิ่มจากปกติอย่างมาก การเกิดปรากฏการณ์โพลาไรเซชัน (polarization) ของแสงบนท้องฟ้าเพิ่มขึ้นจากปกติมาก ทำให้มีการรบกวนสนามแม่เหล็กโลก รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและความดันอากาศที่ลดลง กระแสลมและความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศที่เพิ่มขึ้น การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเป็นการเปลี่ยนอย่าง ฉับพลัน จึงก่อให้เกิดพฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงของสิ่งมีชีวิตขึ้น ดังตาราง
นอกจากจะมีการเปลี่ยนแปลงแบบชั่วครั้งชั่วคราวแล้ว ยังมีรายงานว่าอิทธิพลของการเกิดสุริยุปราคายังมีผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างถาวรในพืชบางชนิดด้วย เช่น เมล็ดถั่วบางชนิดไม่เกิดการงอกในวันที่เกิดสุริยุปราคา บางรายงานกล่าวว่ามีความผิดปกติของโครโมโซมเกิดขึ้นอย่างมากกับพืชที่เจริญในแนวคราส พบว่าในเซลล์พืชหลายชนิดโครโมโซมแตกหักเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย โครโมโซมแท่งหนึ่งไปเชื่อมติดกับอีกแท่งหนึ่ง จึงมีผลต่อการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมและยังมีส่วนเร่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตด้วย
โครโมโซมเป็นแหล่งรวมหน่วยพันธุกรรมที่ควบคุมและถ่ายทอดลักษณะประจำตัวจากรุ่นพ่อแม่ไปสู่รุ่นลูก หลาน เหลน โหลน หากโครโมโซมผิดปกติ ลูกหลานในรุ่นต่อ ๆ ไปก็จะแตกต่างจากรุ่นพ่อแม่มากขึ้น รูปร่างลักษณะและพฤติกรรมของสิ่งมีชีวิตในปัจจุบันก็เป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงวิวัฒนาการและการคัดเลือกตามธรรมชาติด้วยกันทั้งสิ้น ดังนั้นเมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างถาวร (mutation) ขึ้นกับเซลล์สืบพันธุ์ โอกาสที่จะเกิดลักษณะใหม่ ๆ ทั้งดีขึ้นหรือเลวลงก็จะได้รับการถ่ายทอดไปยังลูกในรุ่นต่อไป
โดย ทิพยวรรณ ธนไพศาล "ผลของสุริยุปราคาต่อสิ่งมีชีวิต" สารคดี, 11 (128) : 220-221, ต.ค. 2538
โดย สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ "ตะวันดับในเงาจันทร์ บันทึกสุริยุปราคาเต็มดวง 24 ต.ค. 2538" สารคดี, 11 (129) : 159 - 170, พ.ย. 2538