ชุมเห็ดเทศ

ชื่อวิทยาศาสตร์ Cassia alata Linn.

ชื่อวงศ์ Caesalpiniaceae

ชื่ออื่นๆ ชุมเห็ด (นครศรีฯ) ชุมเห็ดใหญ่ (ภาคกลาง) ขี้คาก ลับมึนหลวง หมากกะลิงเทศ (ภาคเหนือ) ส้มเห็ด (เชียงราย) จุมเห็ด (มหสารคาม) ตะลีพอ หญ้าเล็บมือหลวง Golden-Bush Ringworm-Bush

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ชุมเห็ดเทศเป็นไม้พุ่ม ใบรูปไข่หรือรูปไข่อบขนานออกเป็นคู่ตรงข้ามกัน เรียงตัวแบบใบประกอบ ดอกออกเป็นช่อสีเหลือง ฝักแบนยาว มีปีก 4 ปีก เมล็ดข้างในเป็นรูปสามเหลี่ยม

สรรพคุณทางยา ใบต้มนำมาดื่มแก้ระบายท้อง ใบสดขยี้ทารักษาโรคกลากเกลื้อน ผื่นคัน

รากเป็นยาเบื่อพยาธิ

วิธีใช้และการรักษา

นายหนูกลั่น เชาวลิต ใช้ดอกชุมเห็ดเทศสด 2-3 ช่อต้มรับประทานกับน้ำพริก หรือนำใบสดมาล้างให้สะอาดหั่นตากแดด ใช้ต้มหรือชงดื่ม ครั้งละ 12 ใบ หรือใบแห้งบดเป็นผง ปั้นกับน้ำผึ้งเป็นลูกกลอนขนาดเท่าปลายนิ้วก้อยครั้งละ 3 เมล็ด รับประทานก่อนนอน หรือเมื่อมีอาการท้องผูก

นางคำ ไชยณรงค์ ใช้ใบชุมเห็ดเทศสด ขยี้หรือตำให้ละเอียด เติมน้ำเล็กน้อย หรือใช้ใบชุมเห็ดเทศกับหัวกระเทียมเท่าๆกัน ผสมปูนแดงที่กินกับหมากเล็กน้อย ตำผสมกัน ทาบริเวณที่เป็นกลาก โดยเอาไม้ไผ่ขูดผิวให้แดงก่อน ทาบ่อยๆ จนหาย หายแล้วทาต่ออีก 7 วัน

นายมูน แก้วประดับ ใช้ใบชุมเห็ดเทศและก้านสด 1กำมือ ต้มกับน้ำพอท่วมยา แล้วเคี่ยวให้เหลือ1ใน 3 ชะล้างบริเวณที่เป็นวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ถ้าเป็นมาให้ใช้ประมาณ 10 กำมือ ต้มอาบ ฝีและแผลพุพอง

ผู้ให้ภูมิปัญญา

นายหนูกลั่น เชาวลิต ที่อยู่ บ้านเลขที่ 46/1 หมู่ 6 ต. ท่าขึ้น อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช ประกอบอาชีพ หมอดูดวงชะตา

นางคำ ไชยณรงค์ อายุ 73 ปี ที่อยู่ 54 หมู่ 3 ต.สระแก้ว อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช ประกอบอาชีพ ทำสวน

นายมูน แก้วประดับ ที่อยู่ 137 หมู่ 7 ต.ท่าขึ้น อ.ท่าศาลา อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช ประกอบอาชีพ ทำนา

ข้อดีของสมุนไพร เป็นสมุนไพรที่ปลูกง่าย พบมากในท้องถิ่น เป็นสมุนไพรที่ผู้คนรู้จักดี และมีการนำมาใช้ประโยชน์มาก

ข้อเสียของสมุนไพร เป็นพืชต้นเดี่ยว เมื่อนำบางส่วนไปใช้จะทำให้พืชนั้นตายไปเลย เช่น ใช้รากมาทำเป็นยาก็จะต้องถอนทั้งต้นมา ทำให้ต้นชุมเห็ดต้องตาย และดอกมีกลิ่นฉุน เป็นเฉพาะฤดูฝน