ชื่อวิทยาศาสตร์ Zingiber montanum ( koen) Theilade

ชื่อวงศ์ Zingiberaceae

ชื่ออื่นๆ ปูลอย ปูเลย มิ้นสะล่าง ว่านไฟ

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ไม้ล้มลุก สูง 0.7-1.5 ม.มีเหง่าใต้ดิน เปลือกนอกสีน้ำตาลแกมเหลือง เนื้อในสีเหลืองแกมเขียวมีกลิ่นเฉพาะ แทงหน่อหรือลำต้นเทียมขึ้นเป็นกอ ประกอบด้วยกาบหรือโคนใบหุ้มซ้อนกันใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปขอบขนานแกมใบหอก กว้าง 3.5-5.5 ซม. ยาว 18-35 ซม. ดอกช่อ แทงจากเหง้าใต้ดิน กลีบดอกสีนวล ใบประดับสีม่วง ผลเป็นผลแห้ง รูปกลม

สรรพคุณทางยา

ใบ รสขื่นเอียน แก้ครั่นเนื้อครั่นตัว แก้ปวดเมื่อย

ดอก รสขื่น แก้ช้ำใน กระจายเลือดที่เป็นลิ่มเป็นก้อน กระจายโลหิตอันเกิดแต่อภิญาณธาตุ ทำลายเลือดเสีย ขับระดู

ต้น รสฝาดขื่นเอียน แก้อุจาระพิการ แก้ธาตุพิการ

ราก รสขื่นเอียน แก้เลือดกำเดาออกทางปากทางจมูก แก้อาเจียนเป็นโลหิต

เหง้า รสฝาดขื่นเอียน ชับระดู แก้เหน็บชา แก้ปวดท้อง แก้บิดมูกเลือด ขับลม แก้ท้องเสีย แก้ลำไส้อักเสบ ขับเลือดร้าย แก้มุตกิดระดูขาว แก้อาเจียน แก้ปวดฟัน แก้อาเจียนเป็นโลหิต แก้เด็กเป็นไข้สูงตัวสั่นตาเหลือก แก้เคล็ดขัดยอก ข้อเท้าแพลง แก้โรคผิวหนัง แก้ฝี ทาเคลือบแผลป้องกันการติดเชื้อ ดูดหนอง สมานแผล แก้ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ เป็นยาเฉพาะที่ สารสกัดด้วยอีเธอร์มีผลยับยั่งเชื้อแบคทีเรียหลายชนิด

้้

วิธีใช้และการรักษา

นายแก้ว ได้นำหัวไพลมาขวานตากแห้ง แล้วนำมาเคี้ยวกับมันทาแก้พุพอง เนื้อเปรื่อย แผลจะหายเป็นปกติ ใช้หัวไพลต้มแล้วใส่โองดอง ตากแดด 7วัน 7 คืน รับประทานครั้งละ 1 ถ้วย วันละ 4 เวลา เชา้เที่ยงเย็น และก่อนนอน จะช่วยบำรุงเลือด -ใช้หัวสับแห้งกินแก้ประจำเดือน เพศเลือดมาไม่ปกติ

พ่อท่านดำ (พระไพศาลชัยธรรม)ยาแก้ริดสีดวง ลำไส้น้อย ลำไส้ใหญ่ แก้ผอมแห้ง หญิงก็ดี ชายก็ดี และริดสีดวงทุกชนิด

วิธีใช้ดังนี้ นำพริกไทย หัวไพล ดีเกลือไทย ยาดำ ขมิ้นอ้อย ดีเกลือฝรั่ง ส้มขามเปียก มะหาหิงค์ ทำเป็นผงเคล้าให้เข้ากัน กินเช้า-เย็น ก่อนอาหารทุกวัน

ผู้ให้ภูมิปัญญา

1 นาย แก้ว มีพวกมาก ที่อยู่ บ้านเลขที่ 41/2 หมู่ 4 ต.ไทยบุรี อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช

2. พ่อท่านดำ(พระไพศาสชัยธรรม) เจ้าอาวาสวัดท่าสูง

ข้อดีของสมุนไพร หาได้ง่าย คนส่วนใหญ่นิยมใช้ รสไม่ขม

ข้อเสียของสมุนไพร จะขึ้นบริเวณป่าลึก ถ้าใช้ไม่ถูกต้องอาจเกิดอันตรายได้