ยอ

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Morinda citrifolia Lin

ชื่อวงศ์ : Rubiaceae

ชื่ออื่น : ยอบ้าน มะตาเสือ แยใหญ่ ยอเล็ก

ลักษณะทางพฤกษาศาสตร์

ไม้ยืนต้นสูง 2-6 เมตร ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามรูปวงรีกว้าง 10-20 ซ.ม. หูใบอยู่ระหว่าง โคนก้านใบ ดอกช่อออกที่ซอกใบ ฐานดอกอัดกันแน่นเป็นรูปทรงกลม กลีบดอกสีขาวผลเป็นผลสด ติดกันเป็นผลรวม ผิวตุ่มพอง

สรรพคุณทางยา

ใบ แก้ท้องร่วง แก้ปวดตามนิ้วมือนิ้วเท้า แก้ม้ามโต แก้กระสัษราก ฆ่าเหา แก้โรคเก๊าท์ ขับประจำเดือน แก้ไข้ แก้จุกเสียด แก้ไอ แก้คลื่นเหียน แก้บิด บำรุงธาตุ

ผล แก้อาเจียน แก้ร้อนในอก ขับภายลมในกระเพาะอาหาร ลำไส้ แก้ตัวเย็น ขับเลือดสตรี แก้เหงือกเปื่อยเป็นขุมบวม แก้ไข้ในกองลมและเสมหะ แก้กระสัษราก บำรุงธาตุ ช่วยเจริญอาหาร รักษเบาหวาน แก้ไอ

เมล็ด เป็นยาระบาย

การรักษาและวิธีการใช้ นายวิชาญ มะยะเฉียว ได้ใช้ผลของยอมารับประทาน แก้ไอ โดยใช้ผลของยอประมาณ 1-2ลูกนำมาคั้นเอาน้ำ ผสมน้ำผึ้งสามารถลดอาการไอได้

นายแก้ว มีพวกมาก ใช้ผลดิบ หรือห่ามฝานเป็นชิ้นบาง ๆ ย่าง หรือคั่วไฟอ่อน ๆ ให้เหลือง ใช้ครั้งละ 2 กำมือ น้ำหนักประมาณ 10 - 15 กรัม ต้มหรือชงน้ำดื่มจิบแต่น้ำบ่อย ๆ ขณะที่มีอาการ ถ้าดื่มครั้งละมาก ๆ จะทำให้อาเจียน

ผู้ให้ภูมิปัญญา นายวิชาญ มะยะเฉียว ที่อยู่ บ้านเลขที่ 139/2 หมู่ 8 ต. กลาย อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช
นายแก้ว มีพวกมาก ที่อยู่ 41/2 หมู่ 4 ต. ไทยบุรี อ. ท่าศาลา จ. นครศรีธรรมราช

ข้อดีของสมุนไพร เป็นไม้ยื่นต้น ลำต้นเมื่อแก่สามารถนำมาสร้างบ้านเรือนได้ ผลสามารถนำมาเป็นนาฬิกา เพื่อทำโครงงานทางวิทยาศาสตร์

ข้อเสียของสมุนไพร ผลมีกลิ่นเหม็นเขียว เมื่อนำมาทำยาสมุนไพรจะมีกลิ่นเหม็นเขียว และมีรสขม