2.  ปัญหาความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตเปรียบเทียบระหว่างคนกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด ยังปรากฏอย่างชัดเจน โดยสัดส่วนผู้ใช้ที่อยู่ในกรุงเทพฯ และสัดส่วนผู้ใช้รวมกรุงเทพฯ และปริมณฑลลดลงเล็กน้อยจากปีที่แล้ว คือจากร้อยละ 52.2 และร้อยละ 66.0 ในปี 2544 เป็นร้อยละ 50.2 และ 62.5 ในปีนี้ ตามลำดับ ซึ่งนับว่าสัดส่วนดังกล่าวก็ยังนับว่าสูงอยู่มาก
 
3. สำหรับอายุของกลุ่มผู้ใช้อินเทอร์เน็ต จากการสำรวจพบว่ากลุ่มอายุของผู้ใช้อินเทอร์เน็ตส่วนใหญ่ (ร้อยละ 52.2) อยู่ระหว่างอายุ 20-29 ปี ซึงไม่มีการเปลี่ยนแปลงมากนักจากการสำรวจในปีก่อนๆ

4. เมื่อพิจารณาถึงระดับการศึกษาของกลุ่มผู้ใช้อินเทอร์เน็ต เมื่อเปรียบเทียบผลการสำรวจใน 3 ปีที่ผ่านมา สัดส่วนของกลุ่มผู้ใช้ที่มีการศึกษาในระดับปริญญาตรีขึ้นไปมีแนวโน้มลดลงตามลำดับ ในปีนี้กลุ่มผู้ใช้ที่มีการศึกษาในระดับปริญญาตรีขึ้นไปคิดเป็น 62.3 ซึ่งลดลงจากร้อยละ 74.0 ในปี 2544 ซึ่งแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้แพร่กระจายไปสู่ระดับการศึกษาอื่นๆ เพิ่มขึ้น

5. ในเรื่องของการใช้งาน ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (e-mail) ยังคงดำรงตำแหน่งกิจกรรมที่ได้รับความนิยมสูงสุดเหมือนการสำรวจในปีก่อนๆ ในปีนี้ร้อยละ 37.9 ของผู้ตอบแบบสอบถามระบุว่าใช้อีเมล์มากที่สุด ตามมาด้วยการค้นหาข้อมูล ร้อยละ 33.8

เมื่อเปรียบเทียบข้อมูลหญิง-ชายพบว่า ความนิยมในอีเมล์ในกลุ่มผู้ใช้ที่เป็นหญิงสูงกว่ามาก คือร้อยละ 42.5 ของผู้ใช้ที่เป็นหญิงระบุว่าใช้อีเมล์มากที่สุด เทียบกับเพียงร้อยละ 32.6 ของผู้ใช้ที่เป็นชาย ในขณะที่สำหรับกลุ่มผู้ใช้ที่เป็นชายนั้น กิจกรรมอันดับหนึ่งคือการค้นหาข้อมูล ด้วยคะแนนร้อยละ 34.2 ในขณะที่คะแนนของกลุ่มผู้ใช้ที่เป็นหญิงสำหรับกิจกรรมนี้คือ 33.5

กิจกรรมที่พบความแตกต่างชัดเจนระหว่างหญิง-ชายคือการใช้ประโยชน์จากอินเทอร์เน็ตเพื่อติดตามข่าว และดาวน์โหลดซอฟต์แวร์ โดยร้อยละ 10.7 ของผู้ใช้ที่เป็นชายระบุว่าใช้อินเทอร์เน็ตในการค้นหาข้อมูลมากที่สุด ในขณะที่ผู้ใช้หญิงกลับตอบข้อนี้เพียงร้อยละ 8.3 สำหรับกิจกรรมการดาวน์โหลดซอฟต์แวร์ ร้อยละ 5.2 ของผู้ใช้ที่เป็นชายระบุว่าใช้อินเทอร์เน็ตสำหรับกิจกรรมนี้มากที่สุด ในขณะที่กลุ่มผู้ใช้ที่เป็นหญิงคิดเป็นร้อยละ 1.2

เมื่อเปรียบเทียบการใช้อินเทอร์เน็ตระหว่างกลุ่มอายุ โดยจำแนกเป็น 3 กลุ่มคือ ต่ำกว่า 20 ปี 20-29 ปี และ 30 ปีขึ้นไป จะเห็นว่ากลุ่มอายุต่ำกว่า 20 จะใช้ประโยชน์ในกิจกรรมที่เน้นไปในการบันเทิง เช่นเพื่อเล่นเกมและสนทนา ในขณะที่กลุ่มอายุ 30 ปีขึ้นไปจะใช้ประโยชน์จากการค้นหาข้อมูล และติดตามข่าวสูงกว่ากลุ่มอื่นๆ

              หมายเหตุ : สำหรับข้อนี้  ผู้ตอบต้องระบุว่าใช้อินเทอร์เน็ตในกิจกรรมใดมากที่สุดเลือกได้เพียง
                   คำตอบเดียว   (จำนวนรวม คือจำนวนผู้ตอบแบบสอบถามข้อนี้ทังหมด)                   

6. สำหรับความคิดเห็นต่อปัญหาสำคัญของอินเทอร์เน็ตนั้น ในแบบสอบถามนี้
ได้ระบุให้ผู้ตอบแบบสอบถามสามารถเลือกได้ 3 ปัญหานั้น พบว่าปัญหา 3 อันดับแรกที่มีผู้ระบุบ่อยครั้งที่สุดคือ ความล่าช้าของการสื่อสาร ร้อยละ 62.5 อีเมล์ขยะ ร้อยละ 38.5 และความเชื่อถือได้ของบริการเครือข่าย ร้อยละ 28.1 ในปีนี้ปัญหาเรื่องอีเมล์ขยะเป็นปัญหาที่ผู้ตอบแบบสอบถามเห็นว่าเป็นปัญหาที่สำคัญเพิ่มขึ้นมากเมื่อเทียบกับการสำรวจในปี 2544 ปัญหานี้ถูกระบุเป็นอันดับ 4 ได้เลื่อนอันดับขึ้นเป็นลำดับที่ 2 และปัญหาการมีแหล่งยั่วยุทางเพศ ซึ่งเคยอยู่ในอันดับ 2 ได้ถูกจัดลำดับลงไปอยู่ในลำดับที่ 4 ในปีนี้ การที่ปัญหาเรื่องแหล่งยั่วยุทางเพศถูกจัดอันดับให้ลดลงอาจเนื่องจากปีนี้มีข่าวที่เกี่ยวกับเรื่องนี้ลดลงเมื่อเทียบกับปีก่อนที่มีข่าวในหนังสือพิมพ์เกี่ยวกับการถูกล่อลวงทางเพศโดยใช้

อินเทอร์เน็ตหลายครั้ง และการที่ปัญหาเรื่องอีเมลล์ขยะกลับเพิ่มขึ้นก็เนื่องจากผู้ใช้อินเทอร์เน็ตใช้ประโยชน์จากอีเมล์เพิ่มขึ้น และได้รับอีเมล์โฆษณาขายสินค้า/บริการที่ไม่พึงประสงค์มากขึ้น

                  หมายเหตุ : ผู้ตอบสามารถตอบได้ 1-3 คำตอบ


7. เมื่อศึกษาถึงพฤติกรรมการซื้อสินค้าและบริการทางอินเทอร์เน็ต พบว่าสัดส่วนผู้ที่เคยซื้อสินค้าทางอินเทอร์เน็ตสูงขึ้นตามลำดับ จากร้อยละ 18.4 ในปี 2542 เป็นร้อยละ 19.1 ในปี 2543 ร้อยละ 19.6ในปี 2544 และเพิ่มเป็นร้อยละ 23.6 ในปีนี้ เมื่อเปรียบเทียบการซื้อสินค้าระหว่างหญิง-ชายพบว่า ชายมีการซื้อมากกว่าหญิง คือ ชายเคยซื้อสินค้าทางอินเทอร์เน็ตคิดเป็นร้อยละ 30.6 และหญิงร้อยละ17.3 การที่ผู้ซื้อส่วนใหญ่เป็นชายนี้เองทำให้สินค้ายอดนิยมที่มีการซื้อทางอินเทอร์เน็ตหลายรายการเป็นสินค้าที่ผู้ชายนิยมซื้อ เช่น ซอฟต์แวร์ อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ เป็นต้น

8. สำหรับสินค้ายอดนิยมที่มีการซื้อทางอินเทอร์เน็ตของปีนี้ยังคงเป็นหนังสือ (ร้อยละ 54.4) รองลงมาคือซอฟต์แวร์ (ร้อยละ 30.2) ตามด้วยอุปกรณ์คอมพิวเตอร์(ร้อยละ 28.9) เป็น 3 อันดับแรกของปีที่แล้วเช่นกัน ในปีนี้ได้มีการปรับปรุงแบบสอบถามในข้อนี้ โดยได้เพิ่มคำตอบเกี่ยวกับการสั่งจองบริการต่างๆ เช่นโรงแรม ภาพยนตร์ และพบว่าคำตอบในข้อนี้สูงถึงร้อยละ 16.1

9. เหตุผลที่ไม่เคยซื้อสินค้าหรือบริการทางอินเทอร์เน็ต ซึ่งผู้ตอบสามารถเลือกได้ 1-3 คำตอบนั้น เหตุผลที่ได้รับเลือกมากที่สุดคือ ไม่สามารถเห็นหรือจับต้องสินค้าได้ (ร้อยละ 40.5) ซึ่งน่าจะเป็นสาเหตุให้สินค้ายอดนิยมที่ซื้อทางอินเทอร์เน็ตคือหนังสือซึ่งเป็นสินค้าที่คุณภาพคงที่ ไม่ต้องดูรูปร่างหน้าตาในรายละเอียด ลำดับต่อมาคือไม่ไว้ใจผู้ขาย (ร้อยละ 36.4) และไม่อยากให้หมายเลขบัตรเครดิต (ร้อยละ 27.3) ตามลำดับ ซึ่งเป็นปัญหาอันดับต้นๆที่ผู้ตอบแบบสอบถามตอบในการสำรวจปีก่อนเช่นเดียวกัน

ความคิดเห็นเกี่ยวกับเว็บไซต์ภาครัฐ

1.ร้อยละ 62.1 ของผู้ตอบแบบสอบถาม เข้าชมเว็บไซต์ภาครัฐน้อยกว่า 5 ครั้งใน 1 เดือน ซึ่งเมื่อแยกตามอายุแล้วพบว่ากลุ่มอายุต่ำกว่า 20 ปีเป็นกลุ่มที่ตอบว่าไม่เคยเข้าชมเลยใน 1 เดือนมากที่สุด


         

2. สำหรับเรื่องการเข้าไปใช้ประโยชน์จากเว็บไซต์ภาครัฐนั้น ให้ผู้ตอบสามารถตอบได้ 1-3 ข้อที่เคยใช้บริการจากเว็บไซต์ภาครัฐ ส่วนใหญ่ (ร้อยละ 78.5) ผู้ตอบแบบสอบถามจะเข้าไปค้นคว้าหาข้อมูล หรือหาความรู้ทั่วไป รองลงมาได้แก่ การรับทราบข่าวสารใหม่ๆ (ร้อยละ 36.8) และ การหาข้อมูลเกี่ยวกับสถานที่ราชการ (ร้อยละ 36.4) ตามลำดับ สำหรับข้อนี้มีคำตอบที่น่าสนใจคือมีผู้ตอบว่าเข้าไปตรวจผลการออกรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาลถึงร้อยละ 22.5

3. ในประเด็นเกี่ยวกับความพึงพอใจต่อเว็บไซต์ภาครัฐ ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ (ร้อยละ 67.6) ตอบว่าได้พบข้อมูลหรือบริการที่ต้องการจากการเข้าไปค้นหาในเว็บไซต์ภาครัฐต่ำกว่าร้อยละ 50

4. ในแง่ของปัญหาที่พบจากการเข้าไปใช้ประโยชน์จากเว็บไซต์ภาครัฐ 3 ปัญหาแรกได้แก่ ข้อมูลไม่ทันสมัย (ร้อยละ 57.9) ไม่รู้จักชื่อเว็บไซต์ (ร้อยละ 57.7) และหาข้อมูลที่ต้องการไม่พบเมื่อเข้าไปในเว็บไซต์นั้นแล้ว (ร้อยละ 44.9) แสดง
ให้เห็นว่าเว็บไซต์ของภาครัฐยังต้องมีการปรับปรุงให้ทันสมัยอย่างต่อเนื่อง และต้องมีการจัดระบบการสืบค้นข้อมูลในเว็บไซต์ให้หาง่ายขึ้นกว่าเดิม
 

                   หมายเหตุ : ผู้ตอบแบบสอบถามสามารถเลือกได้ 1-3 คำตอบ

ข้อจำกัดของการสำรวจ

ข้อจำกัดที่สำคัญที่สุดคือ การสำรวจครั้งนี้มิได้ใช้การ “สุ่มตัวอย่าง” (random sampling) แต่เป็นการ “เลือกตอบโดยสมัครใจ” (self selection) ของผู้ใช้อินเทอร์เน็ตที่สนใจจะตอบแบบสอบถาม ดังนั้น จึงเป็นไปได้มากว่าข้อมูลที่รวบรวมได้จะมีความลำเอียง (bias) อยู่มากพอสมควร ตัวอย่างเช่น อาจเป็นไปได้ว่าผู้ใช้อินเทอร์เน็ตที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพฯ จะยินดีเสียเวลาการออนไลน์ให้กับการตอบแบบสอบถามมากกว่าผู้ใช้ในต่างจังหวัด เพราะจากระดับรายได้ที่ต่างกันระหว่างกรุงเทพ ฯ และต่างจังหวัด ทำให้ในเชิงเปรียบเทียบแล้ว ค่าบริการอินเทอร์เน็ตนั้นถูกกว่าสำหรับคนกรุงเทพ ฯ

ในทางเดียวกัน มีบางท่านให้ข้อสังเกตว่า ผู้หญิงอาจยินดีตอบแบบสอบถามมากกว่าผู้ชายก็เป็นได้ ผู้ดำเนินการสำรวจพยายามอย่างที่สุด ที่จะลดความลำเอียงเท่าที่จะทำได้ ซึ่งคือการกระจายแบบสอบถามไปยังผู้ใช้อินเทอร์เน็ตให้ทั่วถึงมากที่สุด ให้ได้ผู้ตอบจำนวนมาก และไม่เจาะจงไปยังกลุ่มหนึ่งกลุ่มใดเป็นพิเศษ วิธีการนั้นคือพยายามที่จะติดป้ายประกาศเชิญชวนตอบแบบสอบถามไว้ในเว็บไซต์หลายๆ แห่ง ที่เป็นที่นิยมและเปิดกว้างสำหรับทุกคน เพื่อให้ได้ผู้ตอบจำนวนมากที่สุด และมีความหลากหลาย

เว็บไซต์ที่ให้ความอนุเคราะห์ติด banner
เว็บไซต์ในเครือเอ็มเว็บ, dailynews.co.th, hunsa.com, kapook.com, pantip.com, police.go.th, siam2you.com, siamguru.com, thairath.co.th, thannews.com