
การท่องเที่ยว ถือเป็นอุตสาหกรรมที่สร้างรายได้มูลค่าสูงให้กับประเทศไทย ด้วยความได้ เปรียบทางวัฒนธรรมและความหลากหลายทางชีวภาพ ทรัพยากรการท่องเที่ยวจึงเป็นสิ่งสำคัญ ในการพัฒนาพื้นที่เพื่อรองรับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว โดยเฉพาะการพัฒนามาใช้ประโยชน์เพื่อการ ท่องเที่ยวในรูปแบบต่าง ๆ การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์เป็นรูปแบบหนึ่งของการท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างแพร่หลายมากในหลายพื้นที่ ซึ่งในแต่ละพื้นที่มีทรัพยากรการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่แตกต่างกันไปตามศักยภาพ ทั้งในด้านปริมาณคุณภาพ และการนำมาใช้ประโยชน์
ระบบช่วยวิเคราะห์ข้อมูลพื้นที่สำหรับการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ พัฒนาเพื่อเป็นเครื่องมือในการช่วยวิเคราะห์พื้นที่สำหรับการอนุรักษ์และการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
ความสำคัญของการวิเคราะห์พื้นที่
การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวไม่สามารถมองเพียงด้านใดด้านหนึ่ง แต่ต้องคำนึงถึงทั้งการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ วัฒนธรรม และความพร้อมของพื้นที่ การใช้การประเมินพื้นที่ที่มีคุณค่าด้านการอนุรักษ์สูง (High Conservation Value Area: HCVA) เป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยให้ทราบว่าพื้นที่ใดควรค่าแก่การอนุรักษ์ และสามารถนำมาใช้ประโยชน์ด้านการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
HCVA สามารถแสดงให้เห็นว่าในพื้นที่มีทรัพยากรที่สำคัญ เช่น พื้นที่สงวน อุทยานแห่งชาติ พืชหรือสัตว์หายากใกล้สูญพันธุ์ แหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต รวมถึงคุณค่าด้านวัฒนธรรมที่ควรรักษา
เครื่องมือช่วยวิเคราะห์ (Tool Kits)
การพัฒนาระบบช่วยวิเคราะห์ในรูปแบบ Tool Kits ทำให้ผู้เกี่ยวข้อง เช่น นักพัฒนา หน่วยงานรัฐ หรือชุมชน สามารถเห็นภาพรวมของพื้นที่ได้ชัดเจน และวางแผนร่วมกันได้โดยไม่ทำลายทรัพยากร
คุณสมบัติของระบบ
- สามารถบริหารจัดการข้อมูลการประเมินคุณค่าพื้นที่ตามรูปแบบ High Conservation Value Area: HCVA โดยมีข้อมูลประกอบด้านทรัพยากรวัฒนธรรมและความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่
- มีการสกัดข้อมูลวัฒนธรรมและความหลากหลายทางชีวภาพ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์เพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
- นำเสนอข้อมูลในรูปแบบแผนที่เพื่อตรวจสอบภาพรวมของพื้นที่ด้านการท่องเที่ยวและการอนุรักษ์
การทำงานของระบบ
1. ข้อมูลนำเข้า
มาจากคลังข้อมูลด้านความหลากหลายทางชีวภาพและวัฒนธรรม เช่น รายชื่อสัตว์คุ้มครอง พืชหายาก ข้อมูลแหล่งทรัพยากรธรรมชาติ
การทำงานของระบบ
2. การวิเคราะห์ข้อมูล
- สกัดคำสำคัญที่เกี่ยวข้องกับเกณฑ์ HCVA
- สกัดคำที่มีความเชื่อมโยง เช่น เรื่องเล่า วัฒนธรรม หรือทรัพยากรอื่น ๆ
- ส่งต่อข้อมูลเพื่อวิเคราะห์ว่าเข้ากับ HCVA ประเภทใด
การสกัดข้อมูล
3. การตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ
ผู้เชี่ยวชาญในสาขาที่เกี่ยวข้องจะเข้ามาตรวจสอบความถูกต้องของผลลัพธ์ เพื่อยืนยันว่าพื้นที่นั้นควรถูกจัดให้เป็น HCVA หรือไม่
ผลการทดสอบต้นแบบ
จากการทดลองใช้ในพื้นที่จังหวัดระนอง ปัตตานี และสตูล พบว่า ระบบสามารถสกัดข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพได้อย่างแม่นยำกว่า 90% เนื่องจากเป็นข้อมูลที่มีลักษณะเฉพาะ เช่น ชื่อพืช สัตว์ หรือสถานที่ ขณะที่ข้อมูลด้านวัฒนธรรมมีความซับซ้อนกว่า ทำให้การสกัดทำได้ยากและได้น้อยกว่า
ระบบช่วยวิเคราะห์ข้อมูลพื้นที่สำหรับการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ เป็นนวัตกรรมที่มีศักยภาพสูงในการสนับสนุนการอนุรักษ์และการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ปัจจุบันระบบอยู่ในระดับต้นแบบห้องปฏิบัติการ แต่สามารถนำไปต่อยอดสู่การใช้งานจริงในภาคสนามได้ในอนาคต เพื่อให้ชุมชน หน่วยงานรัฐ และนักพัฒนาการท่องเที่ยว ใช้เป็นเครื่องมือที่เชื่อถือได้ในการวางแผนและพัฒนาพื้นที่
วิจัยและพัฒนาโดย
ทีมวิจัยเทคโนโลยีภาษาธรรมชาติและความหมาย (LST)
กลุ่มวิจัยปัญญาประดิษฐ์