บทนำ | ฮีด คืออะไร | ผู้จัดทำ
ฮีตสิบสอง เป็นบุญประเพณีประจำแต่ละเดือนของชาวอีสาน
ฮีดที่ ๑
ฮีดที่ ๒
ฮีดที่ ๓
ฮีดที่ ๔
ฮีดที่ ๕
ฮีดที่ ๖
ฮีดที่ ๗
ฮีดที่ ๘
ฮีดที่ ๙
ฮีดที่ ๑๐
ฮีดที่ ๑๑
ฮีดที่ ๑๒
เรื่องน่ารู้ของอีสาน
  • คำศัพท์อีสาน
  • คำผญา
  • แนะนำ Link
     








     


    ฮีตที่ ๑
    "ฮีตหนึ่งนั้น เถิงเมื่อเดือนเจียงเข้ากลายมาแถมถ่าย
    ฝูงหมู่สังฆเจ้ากะเตรียมเข้าอยู่กรรม
    มันหากธรรมเนียมนี้ถือมาตั้งแต่ก่อน
    อย่าได้ละห่างเว้นเข็ญสิข้องแล่นนำ แท้แหล่ว"
    "ฮีตหนึ่งนั้นพอแต่เดือนยี่ได้ล้ำล่วงมาเถิง
    ให้พากันหาฟืนสู่คนโฮมไว้
    อย่าได้ไลคองนี้มนสิสูญเสียเปล่า
    ข้าวและของหมู่นั้นมันสิหายเสี่ยงบ่ยัง
    จงให้ฟังคองนี้แนวกลอนเฮาบอก
    อย่าเอาใจออกแท้เข็นฮ้ายสิแล่นเถิง เจ้าเอย"

    ฮีตที่ ๒

    ฮีตที่ ๓
    "ฮีตหนึ่งนั้นเถิงเมื่อเดือนสามได้จงพากันจี่ข้าวจี่
    ไปถวายสังฆเจ้าเอาแท้หมู่บุญ
    กุศลยังสินำค้ำตามเฮามื้อละคาบ
    หากธรรมเนียมจังซี้มีแท้แต่นาน
    ให้ทำไปทุกบ้านทุกที่เอาบุญพ่อเอย
    คองหากเคยมีมาแต่ปางปฐมพุ้น
    อย่าพากันไลถิ้มประเพณีตั้งแต่เก่า
    บ้านเมืองเฮาสิเศร้าภัยฮ้ายสิแล่นตาม"
    "ฮีตหนึ่งนั้นพอเถิงเดือนสี่ให้เก็บดอกบุปผา
    หามาลาดวงหอมสู่คนเก็บไว้
    อย่าไลคองนี้เสียศรีสูญเปล่า
    หาเอาตากแดดไว้ใทแท้สู่คนแท้ดาย
    อย่าไลหนีเว้นแนวคองตั้งแต่เก่า
    ไฟทั้งหลายสิแล่นเข้าเผาบ้านสิเสื่อมสูญ
    ให้ฝูงชาวเฮาแท้อย่าไลคองตั้งแต่ก่อน
    มันสิหมองหม่นเศร้าเมืองบ้านสิทุกข์จน แท้แหล่ว"

    ฮีตที่ ๔

    ฮีตที่ ๕
    "ฮีตหนึ่งนั้นพอเถิงเดือนห้าให้พวกไพร่ชาวเมือง
    พากันทำเครื่องสรงองค์พระสัพพัญเจ้า
    ทุกวัดให้ทำไปอย่าไลห่าง
    ให้พากันสืบสร้างบุญไว้อย่าไล
    ทุกทั่วทวีปแผ่นหล้าให้ทำแท้สู่คน
    จั่งสิสุขยิ่งล้นทำถึกคำสอน
    คือฮีตคองควรถือแต่ปาง ปฐมพุ้น"
    "ฮีตหนึ่งนั้นพอเถิงเดือนหกแล้ว
    ให้นำน้ำวารีสรงโสดฮดพระพุทธรูปเหนือใต้สู่ภาย
    อย่าได้ละเบียงบ้ายปัดเป่าหายหยุด
    มันสิเสียศรีต่ำไปเมื่อหน้า
    จงพากันทำแท้แนงคองฮีตเก่า
    เอาบุญไปเรื่อง ๆ ไปหน้าอย่าถอย"

    ฮีตที่ ๖

    ฮีตที่ ๗
    "ฮีตหนึ่งนั้นพอเดือนเจ็ดแล้วจงพากันบูชาราช
    ฝูงหมู่เทพเหล่านั้นบูชาแท้สู่ภาย
    ตลอดไปยอดอ้ายอาฮักษ์ใหญ่มเหสักข์
    ทั้งหลักเมืองสู่หน บูชาเจ้า
    พากันเอาใจตั้งทำตามฮีตเก่า
    นิมนต์สังฆเจ้าชำระแท้สวดมนต์
    ให้ฝูงคนเมืองนั้นทำกันอย่าได้ห่าง
    สูตรชำระเมืองอย่าค้าง สิเสียเศร้าต่ำศูนย์
    ทุกข์สิแล่นวุ้นโฮมใส่เต็มเมือง
    มันสิเคืองคำขัดต่ำลงศูนย์เศร้า
    ให้เจ้าทำตามนี้คือเฮาได้บอกกล่าว
    จึงสิสุขอยู่สร้างสวรรค์ฟ้าเกิ่งกัน
    แม่นทุกข์ฮ้อนหมื่นซั้นบ่มีว่าสิมาพาน
    ปานกับเมืองสวรรค์สุขเกิ่งกันเทียมได้"
    "ฮีตหนึ่งนั้นพอเถิงเดือนแปดได้ล้ำล่วงมาเถิง
    ฝูงหมู่สังโฆคุณ เจ้าวัสสาจำจ้อย
    ทำตามฮอยของเจ้าพระโคดมทำก่อน
    บ่ทะลอนเลิกม้างทำแท้สู่ภาย
    แล้วจึงพากันฝ้ายหาของไปทานทอด
    ทำทานไปอย่าได้ครั้านเอาไว้หมู่บุญ
    สิเป็นของหนุนเจ้าไปเทิงอากาศ
    สู่สวรรค์บ่ฮ้อนด้วยบุญนี้ส่งไป
    เพิ่นจึงตรัสบอกไว้ฮีตเก่าคองหลัง
    ฟังให้ดีมันคักคักอย่าไลเดอเจ้า
    จงให้พากันเข้าทำทานตักบาตร
    อย่าขาดได้ไปแท้สู่คน
    โอกาสนี้เพิ่นให้เที่ยวซอกค้น ขุดก่นขุมบุญ
    เอาทุนไปภายหลังเมื่อตายไปแล้ว
    ฝูงหมู่วิบากเว้นบ่มีว่าสิมาพาน
    เนาว์วิมานแสนสุขทุกข์หายบ่มาใกล้"

    ฮีตที่ ๘

    ฮีตที่ ๙
    "ฮีตหนึ่งนั้นพอเถิงเดือนเก้ากลางแห่งวัสสากาล
    ฝูงประชาชนชาวเมืองก็เล่าเตรียมตัวพร้อม
    พากันทานยังข้าวประดับดินกินก่อน
    ทายกทานให้เจ้าพระสงฆ์พร้อมสู่ภาย
    ทำจั่งซี่บ่ฮ้ายเถิงขวบปีมา
    พระราชาในเมืองก็จงทำแนวนี้
    ฮีตหากมีมาแล้ววางลงให้ถือต่อ
    จำไว้เด้อพ่อเถ้าหลานเว้า กล่าวจา"
    "พอเถิงเดือนสิบแล้วทายกทอดอวยทาน
    ข้าวสากน้ำไปให้สังโฆทานทอด
    พากันหวังยอดแก้วนิพพานพุ้นอยู่สูง
    ฝูงหมู่ลุงอาวป้าคณาเมืองน้อมส่ง
    ศรัทธาลงทอดไว้ทานให้แผ่ไป
    อุทิศให้ฝูงเปรตเปตู
    พากันโมทนานำสู่คนจนเกลี้ยง"

    ฮีตที่ ๑๐

    ฮีตที่ ๑๑
    "เถิงเดือนสิบเอ็ดแล้วก็แม่นแนวทางป่อง
    เป็นคองของพระเจ้าเคยเข้าแล้วออกมา
    เถิงวัสสาแล้วสามเดือนก็เลยออก
    เฮียกว่าออพรรษาปวารณากล่าวไว้เฮาได้กล่าวมา"
     
    "เดือนสิบสองมาแล้วลมวอยหนาวสั่น
    เดือนนี้หนาวสะบั้นบ่คือแท้แต่หลัง
    ในเดือนนี้ที่เพิ่นว่าให้ลงทอดพายเฮีือ
    ซ่วงกันบูซาฝูงนาโคนาคเนาว์ในพื้น
    ซื่อว่าอสุภะนาโคเนาว์ในพื้นแผ่น
    สิบห้าสกุลบอกไว้บูซาให้ส่งสการ"

    ฮีตที่ ๑๒
       



    Disclaimer