| 
                       
                       
                        เขาบรรพต ปรากฏภาพวัดพระพุทธบาทโดยรอบ  | 
                       
                     
                     
                      | 
              
               
                  
                    วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ตั้งอยู่ที่ตำบลขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท 
                    จังหวัดสระบุรี  
                    เป็นแผ่นดินที่สั่งสมมรดกทางพระพุทธศาสนา ศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย 
                    วัดพระพุทธบาทเป็นอารามหลวงชั้นเอกชนิดพิเศษ สร้างในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี 
                    ปี พ.ศ.2167 สมเด็จพระเจ้า-ทรงธรรมโปรดเกล้าฯให้สร้างวัดขึ้นไว้ 
                    นับถึงปัจจุบัน (พ.ศ.2546) รวมเวลาได้ 379ปี สืบเนื่องที่พระองค์ได้ทอดพระเนตรรอยพระพุทธบาทประดิษฐาน 
                    ณ.ที่นั้นมีพระราชศรัทธาเลื่อมใสยิ่ง โปรดเกล้า ฯ ให้ช่างก่อเรือนคฤหหลังน้อยสวมรอยพระพุทธบาทไว้เป็นการชั่วคราวก่อน 
                    หลังจากได้เสด็จกลับราชธานีกรุงศรีอยุธยาจึงเริ่มงานสถาปนายกสถานที่รอยพระพุทธบาทขึ้นเป็นพระมหาเจดีย์สถาน 
                    และโปรดให้สร้างพระมณฑปครอบรอยพระพุทธบาทพร้อมกับโปรดเกล้าฯให้เจ้าพนักงานสร้างพระอารามสำหรับพระภิกษุสามเณรเพื่ออยู่อาศัยประจำ 
                    เพื่อการดูแลรักษา และบำเพ็ญสมณธรรมสืบไป วัดพระพุทธบาทมีเนื้อที่จำนวน 
                    6,268 ไร่ 24 ตารางวา มีกำแพงและภูเขากั้นเป็นเขตพระอาราม ทิศเหนือจดกำแพงเก่า 
                    ทิศใต้จดกำแพงและเขาโพธิ์ลังกา ทิศตะวันตกจดกำแพงพระราชวังโบราณท้ายพิกุล 
                     
                      | 
              
               
                  
                    
                       
                         | 
                       
                       
                        มณฑปครอบรอยพระพุทธบาท 
                            รูปร่างคล้ายบุษบก 
                            | 
                       
                     
                    | 
              
               
                จากสระยอสุนทรภู่เดินทางถึงวัดพระพุทธบาทประมาณบ่ายโมงครึ่งขณะนั้นที่วัดมีคนมาทำบุญอย่างมากมาย 
                    พระองค์เจ้าปฐมวงศ์ขึ้นกุฏิพักผ่อน แต่สุนทรภู่ไปชมบรรยากาศภายในวัด 
                    ซึ่งสุนทรภู่พรรณนาถึงความงดงามจนเวลามืด สุนทรภู่มีความรู้สึกว่า 
                       
                       | 
              
               
                
                     
                      |   | 
                     
                     
                      |   | 
                        | 
                        | 
                     
                     
                      | ทั้งต้องน้ำอมฤตเมื่อศึกเงียบ | 
                        | 
                      แสนยะเยียบเยือกเย็นเป็นเหน็บหนาว | 
                     
                     
                      | ทั้งหนาวลมหนาวพรมน้ำค้างพราวี่ | 
                       | 
                      ไหนจะหนาวซากผาศิลาเย็น | 
                     
                     
                       
                         | 
                       | 
                        | 
                     
                     
                      | โอ้หนาวอื่นพอขึ้นอารมณ์ได้ | 
                        | 
                      แต่หนาวใจยากแค้นนี้แสนเข็ญ | 
                     
                     
                      | ทั้งหนาวนอนใกล้นุชสุดจะเย็น | 
                       | 
                      ใครปะเป็นเหมือนหนึ่งข้าจะว่าจริง | 
                     
                     
                      |   | 
                       | 
                        | 
                     
                    | 
              
               
                | สุนทรภู่ใช้คำว่า หนาว 
                  แสดงภาพพจน์สื่ออารมณ์รัก เหงาและการพลัดพรากจากคนรักอย่างชัดเจนมาก | 
              
               
                 
                    
                       
                         | 
                       
                       
                        พระพุทธบาทปัจจุบันร่มรื่นเหมือนดังเช่นที่สุนทรภู่กล่าวไว้มีต้นไม้หลากหลายชนิด 
                             
                            ทั้งต้นโพธิ์ พิกุล ไทร กัลปพฤกษ์ โมกราชินี หมาก และพันธุ์ไม้ 
                            อื่นอีกมากมาย 
                            | 
                       
                     
                    | 
              
               
                | ในเวลาเช้าสุนทรภู่ไปนมัสการพระพุทธบาท 
                  บรรยายทัศนียภาพรอบ ๆ บริเวณพระพุทธบาทว่า | 
              
               
                 
                    
                       
                        |   | 
                       
                       
                        | มีร่มโพธิ์ที่รุกขังเป็นรังรื่น | 
                          | 
                        พิกุลขึ้นช่อบังสุริยฉาย 
                           | 
                       
                       
                        | แสนรโหโอฬารน่าสบาย | 
                          | 
                        ทั้งหญิงชายกลาดกลุ้มประชุมกัน | 
                       
                       
                        | ทวาราที่ตรงหน้าบันไดนาค 
                           | 
                          | 
                        มีรูปรากษสสองอสูรขยัน | 
                       
                       
                        | ปสยะโอษฐ์ปากอ้าสองตามัน 
                           | 
                          | 
                        ยืนยิงฟันแยกเขี้ยวอยู่อย่างเป็น | 
                       
                       
                        | บันไดนาคนาคในบันไดนั้น 
                           | 
                          | 
                        ดูผกผันเพียงจะเลื้อยออกโลดเล่น | 
                       
                       
                        | ขย้ำเขี้ยวขบปากเหมือนนาคเป็น 
                           | 
                          | 
                        ตาเขม้นมองมุ่งสะดุ้งกาย | 
                       
                       
                        | มีต้นกัลปพฤกษ์ทานในลานวัด 
                           | 
                          | 
                        ลูกหมากยัดเงินทิ้งอุทิศถวาย | 
                       
                       
                        | คนประชุมกลุ้มจริงทั้งหญิงชาย 
                           | 
                          | 
                        บ้างกอกทรายเบี้ยโปรยอยู่โกรยกราว | 
                       
                       
                        | ทิศประจมริมฐานมณฑปนั้น 
                           | 
                          | 
                        มีดาบสรูปบั้นยิงฟันขาว | 
                       
                       
                        | บุ่งหนังพยัคฆราชฎายาว 
                           | 
                          | 
                        ครั่งเคราคราวหนวดแซมสองแก้มคาง | 
                       
                       
                        | ขั้นบันไดจะขึ้นไปมณฑปนั้น 
                           | 
                          | 
                        สิงโตตันสองตัวกระหนาบข้าง | 
                       
                     
                    | 
              
               
                 
                    
                       
                         | 
                       
                       
                        บริเวณประตูด้านหน้าทางเข้าพระพุทธบาทมียักษ์ 
                            2 ตนเฝ้าประตูเข้าลานพระพุทธบาท 
                            ยักษ์สองตนหน้าตาจะไม่เหมือนกันและเป็นยักษ์ที่สร้างซ่อมขึ้นมาใหม่ตามรูปเดิมที่มีมา 
                            | 
                       
                     
                    | 
              
               
                |   | 
              
               
                
                     
                       | 
                     
                     
                      ปสยะโอษฐ์ปากอ้าสองตามัน 
                            ยืนยิงฟันแยกเขี้ยวอยู่อย่างเป็น 
                          | 
                     
                   
                   | 
              
              
                 | 
              
              
                |   |